12 listopada przez Watt Poultry zostało zorganizowane webinarium pt. „Strategie ograniczenia stosowania antybiotyków w produkcji drobiarskiej”, którego prelegentami byli: dr Jeanine Wiegel (lekarz weterynarii specjalizująca się w diagnostyce, leczeniu i prewencji chorób drobiu, a także oporności mikroorganizmów na antybiotyki) oraz dr Stephane Lemiere (lekarz weterynarii, uznany specjalista z zakresu patologii drobiu, członek American Association of Avian Pathologists). Substancje przeciwdrobnoustrojowe stosowane są niemalże na całym świecie (Rys. 1). Badacze podkreślili, że antybiotyki w produkcji drobiarskiej aplikowane są z następujących powodów:
- zmniejszenie wpływu infekcji bakteryjnych,
- poprawa dobrostanu / zmniejszenie bólu i cierpienia u zwierząt,
- leczenie i profilaktyka,
- zapobieganie wybuchom epidemii, ochrona stada, utrzymanie zysków finansowych,
- lepszy wzrost ptaków,
- zapewnienie bezpieczeństwa żywności,
- zmniejszenie infekcji u ludzi na skutek zoonoz.
Jednakże, każdorazowe zastosowanie antybiotyków powinno być rozważne (optymalny dobór leku, dawki oraz czasu trwania leczenia; stosowanie przez możliwie jak najkrótszy czas; ograniczenie niewłaściwego i nadmiernego stosowania; podawanie tylko w uzasadnionych przypadkach, jak ryzyko lub wystąpienie infekcji bakteryjnej) w celu ograniczenia pojawiania się oporności mikroorganizmów na skutek nieodpowiedniej antybiotykoterapii. Nigdy nie należy używać antybiotyków jako substytutu dla kontroli zakażeń. Wiedza na temat oporności patogenów umożliwia uniknięcie zastosowania w praktyce nieskutecznych terapii. Ważnym aspektem jest edukowanie producentów drobiu, opiekunów ferm oraz pracowników na temat korzyści oraz strat, które mogą płynąć z antybiotykoterapii.
Rys. 1. W chowie zwierząt gospodarskich antybiotyki stosowane są niemalże na całym świecie [https://ourworldindata.org, 2010]
Co zatem wg badaczy sektor rolnictwa może zrobić, aby ograniczyć oporność drobnoustrojów na działanie antybiotyków? Bez wątpienia jest to ogromne wyzwanie, ale należy podjąć wszelkie możliwe działania takie jak:
- zagwarantowanie, że antybiotyki podawane zwierzętom gospodarskim i towarzyszącym są stosowane wyłącznie do zwalczania lub leczenia chorób zakaźnych i tylko pod nadzorem lekarza weterynarii;
- należy szczepić zwierzęta w celu zmniejszenia zapotrzebowania na antybiotyki oraz wciąż opracowywać alternatywy (np. roślinne) dla antybiotyków;
- promowanie i wdrażanie dobrych praktyk na wszystkich etapach produkcji;
- odpowiednia higiena i bioasekuracja;
- wczesna i właściwa diagnoza choroby;
- monitoring jako narzędzie do kontrolowania stada, stałej obserwacji choroby, umożliwiające wczesną reakcję na zmiany w stadzie;
- wdrożenie międzynarodowych norm dotyczących wytycznych odnośnie stosowania antybiotyków określonych przez FAO i WHO.
Prelegenci podali także rozwiązania na przyszłość, które prawdopodobnie mogłyby ułatwić kontrolowanie stanu zdrowia stada ptaków oraz w ten sposób umożliwić zmniejszenie stosowania antybiotyków w produkcji:
- monitoring w czasie rzeczywistym (nadzorowanie parametrów środowiskowych, parametrów fizjologicznych ptaków oraz ich behawioru);
- stosowanie metod nieinwazyjnych, które nie będą wywoływać dodatkowego stresu u ptaków (analiza wideo, analiza wokalna, obrazowanie termiczne);
- ocena indywidualna np. poprzez monitoring spożycia wody przez jednego ptaka;
- analiza zachowania ptaków za pomocą sztucznej inteligencji;
- planowanie szczepień w oparciu o poprzednie wyniki oraz porównywalne dane.