Archiwum
Zapobieganie mastitis u krów mlecznych
Karol Kotowski
Kępno
Zawiązek gruczołu mlekowego wykształca się już w okresie życia płodowego. Po urodzeniu, dalszy rozwój węzłów mlecznych przebiega odrębnie u osobników płci żeńskiej i męskiej. U noworodków bydła w momencie urodzenia istnieją wyraźne różnice morfologiczne w budowie wewnętrznej zawiązków gruczołów mlekowych obu płci. W tym okresie następuje rozrost tkanki łącznej zrębu gruczołu, jako miniatura przyszłego narządu. Natomiast właściwa budowa gruczołu, rozpoczyna się w okresie dojrzewania płciowego. Uważa się, że rozpoczęcie czynności układu rozrodczego jest bodźcem do rozwoju gruczołu mlekowego. Dotyczy to zarówno przewodów, jak i pęcherzyków mlekowych.
Rozwój przewodów wywołany jest przez estrogeny, a pęcherzyków przez progesteron. Hormony jajnika działają synergistycznie z przysadkowym hormonem laktotropowym, a ponadto pobudzają przysadkę do sekrecji prolaktyny. W okresie dojrzałości płciowej rozpoczyna się systematyczny rozwój pęcherzyków mlekowych, który osiąga właściwe tempo i pełną wydajność w czasie pierwszej ciąży, a zakończeniu ulega we wczesnym stadium laktacji. Wzrostem i rozwojem gruczołu mlekowego kierują zasadniczo hormony przedniej części przysadki mózgowej (somatotropina – GH i kortykotropina – ACTH) we współdziałaniu z jajnikowymi estrogenami i progesteronem.