Niektóre aspekty żywienia pastwiskowego krów mlecznych

Juliusz Strzetelski
Instytut Zootechniki-PIB, Kraków-Balice

 

W artykule przedstawiono wybrane zagadnienia dotyczące żywienia pastwiskowego krów mlecznych wg opracowanego w ostatnich latach francuskiego systemu INRA.

 

 

Żywienie krów na pastwisku łączy się ze sposobem utrzymania pastwiska i nie może być rozpatrywane bez uwzględnienia stopnia wykorzystania runi z jednostki powierzchni (1 ha). Pastwisko jest użytkiem rolnym bardzo dynamicznym i jego wykorzystanie wymaga podejmowania wielu krótko, średnio i długoterminowych decyzji, które pozwalają na jak najlepsze jego wykorzystanie w żywieniu bydła. W sprzyjających warunkach klimatycznych, prawidłowo użytkowane pastwisko bardzo dobrej jakości (1 kg sm zielonki > 0,9 JPM oraz < 100 g BTJ/kg sm), powinno wystarczyć na pokrycie potrzeb pokarmowych krów o wydajności nawet 25 kg mleka (początkowy okres) i 15 kg mleka (końcowy okres użytkowania pastwiska).

 



Rodzaje pastwisk

Pastwisko rotacyjne, to takie, na którym zwierzęta są wypasane na kolejnych kwaterach. Czas wypasu na jednej kwaterze jest odwrotnie proporcjonalny do liczby kwater i może wynosić od pół lub jednego dnia w przypadku ograniczonego dawkowania zielonki (system kwaterowo-dawkowany), nawet do 10-15 dni w przypadku pastwiska rotacyjnego uproszczonego (system kwaterowy uproszczony). Przed wprowadzeniem stada na daną kwaterę, należy określić początkową masę porostu pastwiskowego, a po zakończeniu wypasu stan końcowy masy porostu (pozostałości) oraz różnicę w ilości runi przed rozpoczęciem i po zakończeniu wypasu. Hodowca winien dokonywać wyboru kwater, na których w danym dniu będzie prowadzony wypas, ustalić czas trwania wypasu na danej kwaterze, a także określić niezbędny czas spoczynku kwatery (odrastania runi) pomiędzy kolejnymi wypasami oraz liczbę kwater/parcel, na których prowadzony będzie wypas w każdym cyklu.


Pastwisko stałe inaczej ciągłego wypasu, to takie pastwisko, na którym zwierzęta są wypasane w ciągu całego sezonu pastwiskowego dysponując całą powierzchnią pastwiska, która została przeznaczona do spasienia. Wyróżnia się dwa rodzaje ciągłego systemu wypasu, a mianowicie intensywny i wolny.
W przypadku wypasu intensywnego pastwisko posiada wydzieloną, dodatkową powierzchnię tzw. buforową, którą można wykorzystać przeznaczając do wypasu lub przeznaczyć do wykoszenia. Przeznaczona do wypasu powierzchnia pastwiska może więc być dostosowana do liczby zwierząt, tak aby stado każdego dnia pobierało średnio taką ilość zielonki, która odpowiada odrastaniu runi pastwiskowej. Istotna jest więc kontrola obsady pastwiska tj. ilości sztuk dużych (SD = 500 kg MC) przypadająca na 1 ha powierzchni pastwiska. Przyjmuje się, że obsada pastwiska powinna wynosić na jesieni połowę obsady wiosennej. Wysokość runi kształtuje się wtedy na tym samym poziomie i jest ona stosunkowo niska (5 do 7 cm). Utrzymanie takiej wysokości runi jest kluczowym problemem w użytkowaniu pastwiska stałego.
Wypas ciągły wolny polega na spasaniu runi na całej powierzchni pastwiska w ciągu całego sezonu pastwiskowego przy niezmiennej liczebności wierząt w stadzie.

 


Różnice w wydajności mlecznej krów, przy takiej samej obsadzie, na pastwiskach stałych i rotacyjnych są niewielkie. Wypas na pastwisku rotacyjnym – dawkowanym, a tym bardziej na pastwisku rotacyjnym, tzw. uproszczonym odróżnia się jednak od wypasu na pastwisku stałym cyklicznymi zmianami w pobraniu zielonki i wydajnością mleczną stada (różnice mogą osiągnąć nawet 20%, na korzyść wypasu dawkowanego).


Pobieranie runi (zielonki) na pastwiskach rotacyjnych
Ilość runi pobieranej przez krowy na pastwisku rotacyjnym (PR) jest zmienna, podobnie jak pobranie zielonki przy żywieniu alkierzowym. Zależy ono bowiem od zdolności pobrania paszy (ZPP), wartości wypełnieniowej runi pastwiskowej (WWR) oraz od rodzaju i ilości pasz uzupełniających (treściwych lub/i objętościowych). Ilość pobieranej zielonki pastwiskowej zmienia się również w zależności od dostępności runi, która wiąże się z cechami jakościowymi pastwiska, takimi jak wysokość runi pastwiskowej, udział liści w poroście, co determinuje m.in. pobieranie zielonki oraz cechami ilościowymi, takimi jak dostępna do wypasu powierzchnia pastwiska, czas wypasu i masa zielonki przypadającej na jedną krowę w ciągu jednego dnia. W celu maksymalizacji wykorzystania pastwiska, hodowcy wybierają często rozwiązanie polegające na ograniczeniu ilości zielonki oferowanej krowom na pastwisku, co nie pozwala na pełne pokrycie tzw. zdolności pobrania paszy (ZPP). W związku z tym, aby pokryć ZPP pożądane jest ilościowe określenie pobrania zielonki pastwiskowej najpierw bez stosowania paszy uzupełniającej, a następnie po podaniu treściwej lub/i objętościowej paszy uzupełniającej.


 

Żywienie krów na pastwisku bez paszy uzupełniającej
W przypadku pastwiska rotacyjnego, dzienne pobranie zielonki, obliczone dla całego okresu wypasu wzrasta wraz ze średnią ilością dostępnej (oferowanej zwierzętom) runi pastwiskowej (DOSR, kg SM/krowę/dzień), która jest iloczynem średniej dostępnej powierzchni pastwiska (POWDos, m2/krowę/d) i plonu masy zielonki (biomasy) wyrażonej w kg SM zielonki/ha. Masa zielonki jest podstawowym wyznacznikiem stanu porostu pastwiskowego, podobnie jak jego wysokość. Określenie dostępnej masy zielonki dokonuje się zazwyczaj poprzez koszenie mechaniczne roślin z określonej (reprezentacyjnej powierzchni pastwiska na wysokości 4 lub 5 cm od ziemi lub stosując metodę poletek kontrolnych wyznaczanych przy pomocy ramek). Ruń pastwiskowa na wysokości powyżej 4-5 cm jest znacznie rzadsza niż poniżej tej wysokości co wpływa na jej gęstość (GR, kg SM/ha/cm wysokości runi).
POWDos może zostać obliczona na podstawie całkowitej powierzchni kwatery (POWKw, ha), czasu trwania wypasu (CzWyp., dni) oraz liczby krów w stadzie (LK) według wzoru:

10000 x POWKw
POWDοs = ______________
CzWyp x LK

Ilość biomasy uzyskanej z hektara można także oszacować określając gęstość runi pastwiskowej (GR) tj. kg SM/ha/wysokości roślin w cm). Pomiar wysokości runi wykonuje się przed wprowadzaniem bydła na kwaterę (WRW, cm) przy pomocy przyrządu zwanego herbometrem. Na prowadnicy przyrządu zamocowano przesuwną płytkę o wymiarach 30 x 30 cm i masie 405 g, która dociska ruń pastwiskową z siłą odpowiadającą naciskowi 4,5 kg/m2 (standard francuski). W warunkach polskich płytka ma kształt koła o średnicy 40 cm i masie 400 g. Dociska ona ruń pastwiskową z siła odpowiadająca naciskowi 3,2 kg/m2. Wysokość zielonki pastwiskowej odnosi się do dociśniętej przez płytkę jej masy. Pomiar wysokości odbywa się przez swobodne opuszczenie płytki z wysokości 1 m i odczytanie wysokości jej zawieszenia na roślinności.
Stosunek biomasy do wysokości porostu (mierzonego przy użyciu herbometru) określa gęstość runi pastwiskowej (GR, kg SM/ha na cm wysokości porostu).


Jest ona przeważnie szacowana dla wysokości porostu powyżej 5 cm. Dla porostu nie przekraczającego 20 cm GR ma przebieg liniowy, ale nachylenie prostej zmienia się zależnie od pory roku, zawartości SM w poroście pastwiskowym, metody użytkowania pastwiska i warunków pogodowych w czasie wzrostu runi pastwiskowej. Średnia gęstość runi pastwiskowej szacowana dla porostu o wysokości powyżej 5cm wynosi na wiosnę 200 do 250 kg SM/ha/cm wysokości porostu a w ekstremalnych przypadkach mieści się w granicach między 150 a 500 kg SM/ha/cm wysokości porostu. Biomasa runi pastwiskowej poniżej 5 cm wynosi od 2000 do 3000 kg SM/ha, co daje gęstość zbliżoną do 500 kg SM/ha i na każdy cm wysokości porostu.

Iloczyn gęstości runi pastwiskowej (GR) przez wysokość porostu pastwiskowego odpowiada produkcji SM zielonki/ha pastwiska.

Np. 10 cm x 250 kg/ha/cm = 2500 kg SM/ha

Według Kahn i Earl (2009) gęstość runi pastwiskowej (kg SM/ha/cm) może wynosić:
■    150 – bardzo rzadki porost, łatwo widoczne podłoże
■    200 – rzadki porost, widoczne podłoże
■    250 – średni gęsty porost, tylko gdzie niegdzie widoczne podłoże

■    300 – średnio gęsty porost, podłoże niewyraźnie widoczne
■    350 – dobra gęstość porostu, podłoże wystarczająco przykryte
■    400 – gęsty porost
■    450 – bardzo gęsty porost
W celu oszacowania średniej wysokości runi dla danej kwatery, wysokość trawy mierzona przy wejściu krów na kwaterę, powinna być skorygowana (SWRW, cm) o przyrost masy trawy (PtR, kg SM/ha/d) odpowiadający średniemu okresowi wypasu (CzWyp, dni) według poniższego wzoru:

PtR
SWRW = WRW + (0,5 x CzWyp) x –––––
GR
gdzie: GR – gęstość runi

Przyrost masy runi pastwiskowej mieści się przeważnie w granicach od 0 (zimą) do około 70-100 kg SM/ha/d (silny odrost wiosną)
Powyższy współczynnik korekcyjny nie ma większego znaczenia przy wypasie z ograniczonym dawkowaniem zielonki i przy wypasie, który trwa w okresie nie przekraczającym 3 dni. Średni przyrost runi pastwiskowej może wynosić nawet 2 cm/dzień w przypadku silnego odrostu trawy na wiosnę lub długiego, trwającego np. 10 dni, okresu wypasu (100 kg SM/ha/d lub więcej).
Ilość runi pastwiskowej, którą może pobrać krowa bez podawania paszy uzupełniającej można określić przed rozpoczęciem wypasu na danej kwaterze przy pomocy Tabeli. 1 na podstawie wartości wypełnieniowej runi (WWR w JWKR), skorygowanej wysokości runi przy wprowadzaniu krów na kwaterę (SWRW, cm) oraz dostępnej powierzchni kwatery (POWDos).


Wysokość runi przy opuszczaniu kwatery przez bydło (WRO, cm) jest często ważnym wskaźnikiem użytkowania pastwiska. Uwzględnia się go znacznie częściej niż kryterium dostępnej powierzchni (POWDos) czy ilości dostępnej runi (DOSR). Po zakończeniu wypasu kwatery ilość zielonki pobranej przez krowę (której nie podawano paszy uzupełniającej) (PR), można określić przy pomocy danych w tabeli 2. W tym celu wykorzystuje się dane dotyczące wartości wypełnieniowej runi pastwiskowej (WWR), wysokości runi przy wprowadzaniu krów na kwaterę (WRW cm) i po opuszczeniu kwatery (WRO, cm) oraz średnią zdolność pobrania paszy w stadzie krów (ZPP w JWK). Może ona również zostać obliczona w sposób bezpośredni na podstawie poniższego wzoru (na pastwisku rotacyjnym SWRW = WRW):

39,7             631
PR = [(38,78 – (16,83 x JWKR) + _______ + _______
WRO2        SWRW2
2,1 x SWRW                   459                  ZPP
_ ____________ _ _____________] x _____
WRO              SWRW x WRO           17

8 cm < SWRW < 20 cm; WRO > 3 cm i 0,3 < WRO/SWRW < 0,6   


Wypas krów z zastosowaniempaszy uzupełniającej (pasza objętościowa i/lub pasza treściwa)

Podawanie paszy uzupełniającej krowom na pastwisku jest powszechnie stosowane i znajduje ono pełne uzasadnienie w okresach, w których dostępna ruń nie pozwala na krótko lub średnioterminowe pokrycie zapotrzebowania stada. Zabieg ten umożliwia w niektórych przypadkach złagodzenie skutków niedoborów składników pokarmowych w runi oraz zwiększenie indywidualnej wydajności poszczególnych krów. Podawanie paszy uzupełniającej na pastwisku pociąga za sobą najczęściej zmniejszenie ilości pobieranej runi ze względu na zjawisko substytucji, chociaż następuje wzrost pobrania suchej masy ogółem (kg SM/d).


Żywienie uzupełniające paszą treściwą
Jeżeli w czasie wypasu podaje się krowom jedynie paszę treściwą, jako paszę uzupełniającą, pobranie runi pastwiskowej maleje wraz ze wzrostem ilości podawanej paszy treściwej (PRT w kg SM), a tym samym wzrasta współczynnik substytucji ruń/pasza treściwa (SRT). Pobranie runi pastwiskowej, przy podawaniu paszy treściwej, można obliczyć na podstawie wzoru:

PRT = PR – (SRT x PPT)
gdzie:
PR – pobranie runi pastwiskowej bez paszy uzupełniającej,
PPT – pobranie paszy treściwej (kg SM/d)

Przy żywieniu pastwiskowym, podobnie jak w przypadku żywienia alkierzowego, współczynnik substytucji (SRT) wzrasta wraz ze stopniem pokrycia zapotrzebowania energetycznego, które w dużym stopniu zależy od jakości zielonki. W Tabeli 3 przedstawiono zmiany współczynnika substytucji ruń/pasza treściwa, w zależności od koncentracji (gęstości) energii w runi (GER, JPM/JWK) oraz od jej wysokości na początku i na końcu wypasu danej kwatery. Przy braku paszy uzupełniającej, wzrasta pobranie runi (PR, wzór 3) i współczynnik substytucji ruń/pasza treściwa [SRT = (PR – PRT)/ PPT.] i SRT = PR
Można przyjąć, że dla standardowych warunków wypasu oraz dla wolnego wypasu, współczynnik substytucji wynosi średnio, odpowiednio 0,2 0,4 i 0,6, i wzrasta on nieznacznie wraz ze wzrostem ilości pobranej paszy treściwej. Efektywność paszy treściwej, mierzona wzrostem produkcji mleka na kg SM pobranej paszy treściwej, jest tym większa, im większa jest podaż energii z pobranej dawki zielonki pastwiskowej tzn. im mniejsza jest substytucja. Przy standardowym użytkowaniu pastwiska, efektywność paszy treściwej kształtuje się na poziomie 0,8 do 1kg mleka na kg SM paszy treściwej i zmienia się nieznacznie wraz z wielkością dawki paszy treściwej i potencjałem produkcyjnym zwierząt.


Żywienie uzupełniające paszą objętościową
Przy żywieniu uzupełniającym paszą objętościową substytucja pobrania runi pastwiskowej w zależności od udziału objętościowej paszy uzupełniającej (SRO) wzrasta (PR). Współczynnik substytucji ruń/pasza objętościowa przy takiej samej dostępności runi, jest zawsze wyższy niż współczynnik substytucji ruń/ pasza treściwa ze względu na wyższą wartość wypełnieniową uzupełniającej paszy objętościowej w stosunku do paszy treściwej. Zmiany wartości współczynnika substytucji ruń/pasza objętościowa (SRO) , w zależności od stosunku wartości JWK runi i paszy uzupełniającej oraz od wysokości runi na początku i po zakończeniu wypasu danej kwatery przedstawiono w tabeli 4. Można je także obliczyć na podstawie poniższego wzoru:

SRO = [(PR x JWKR)/ZPP)] x [2,2 – (1,2 x (JWKR/JWKO)]
Współczynnik substytucji ruń/uzupełniająca pasza objętościowa jest niezależny od ilości pobranej uzupełniającej paszy objętościowej. Ilość runi pastwiskowej pobranej przez krowy, którym podawano uzupełniającą paszę objętościową (PRO) można obliczyć na podstawie poniższego wzoru:

PRO = PR – (SRO x PPO)

Żywienie uzupełniające paszą treściwą i objętościową
W okresie żywienia zielonką pastwiskową krowom można podawać zarówno paszę treściwą jak i objętościowe pasze uzupełniające. W takim przypadku, metoda obliczania ilości pobieranej runi pastwiskowej, przy jej uzupełnieniu dodatkową paszą objętościową i treściwą (PRTO), polega na oszacowaniu współczynnika substytucji runi łącznie w odniesieniu do uzupełniającej paszy treściwej i objętościowej (SRTO) z równoczesnym uwzględnieniem ilości runi pobieranej przy stosowaniu uzupełniającej paszy objętościowej (PRO). Wartość SRTO można oszacować na podstawie następującego wzoru:

SRTO = 0,11 + (0,02 x PPT) – (1,13 x GERO)
+ A x [(PRO x JWKR) + (PPO x JWKO)]/ZPP
gdzie:   
A = (0,0004 x PMPot2) + (2,39 x GER2) – (0,0452 x PMPot x GERO)    GERO = [(PRO x JPMO) + (PPO x JPMO)] / [(PRO x JWKR) + (PPO x JWKO)] = wartość energetyczna runi +uzupełniającej paszy objętościowej.

Ilość spożytej zielonki pastwiskowej przy równoczesnym uzupełnieniu jej paszą treściwa i objętościową można obliczyć według wzoru:

PRTO = PRO – (SRTO x PPT)

Bez względu na rodzaj i ilość pasz uzupełniających podstawowym zadaniem hodowcy jest pozostawienie odpowiedniej wysokości runi po zakończeniu wypasu danej kwatery. Wymaga to oszacowania średniej powierzchni pastwiska, na której prowadzony będzie wypas krów. Po określeniu ilości pobranej runi pastwiskowej przez krowę, na podstawie wcześniej podanych wzorów dla PR, PRO lub PRTO i podanego wzoru na PR dla pastwiska stałego można obliczyć wielkość powierzchni, która będzie udostępniana każdego dnia do wypasu (POWDos) – w przypadku pastwisk z ograniczonym dawkowaniem zielonki lub czas wypasu na danej kwaterze (CzasWypasu) w przypadku pastwiska rotacyjnego. Na pastwisku rotacyjnym, czas przebywania zwierząt na danej kwaterze oblicza się z uwzględnieniem przyrostu masy zielonki pastwiskowej.

Pastwisko rotacyjne – dawkowany systemem wypasu:

3480 x PR x WRW
POWDos = –––––––––––––––––––––––––––––– +
(113 x WRW2) + (263 x WRW)
3480 x PR x WRW
+ ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
(146 x WRW x WRO) + (340 x WRO)

CzasWypasu = B x [1 + (0,00042 x PtR x B)]   
gdzie:   
POWKw x [(113 x WRW2)
B = –––––––––––––––––––––––––––––––– +
0,348 x PR x WRW X LK
(263 x WRW) (146 x WRW x WRO) – (340 x WRO)]
+ –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
0,348 x PR x WRW X LK
B = 0,348 x PR x WRW x LK

Pastwisko rotacyjne:

10000 x POWKw
CzasWypasu = –––––––––––––––––––––––––––
LK x POWDos


Pobranie zielonki na pastwisku
ciągłego (wolnego) wypasu
Spożycie runi przez krowę mleczną wzrasta w sposób krzywoliniowy wraz z wysokością runi, która determinuje jej podatność na chwytanie. Pobranie runi (PR) przez krowy w stadzie, bez żywienia uzupełniającego można ustalić na podstawie danych w tabeli 5 lub obliczyć według poniższego wzoru:   

ZPP   
PR = ––––––– x [– 1,01 + (0,619 x WRW)
JWKR
– (0,225 x Log (1 + e (2,25 x WRW – 7,72)))] 15

Średnia wysokość runi na poziomie 6-7 cm pozwala krowie na pokrycie zdolności pobrania paszy (ZPP) ale ZPP maleje w znaczącym stopniu przy wysokości runi poniżej 5 cm. W przypadku żywienia uzupełniającego (pasza treściwa i/lub pasza objętościową), współczynnik substytucji ruń/pasza uzupełniająca zmienia się w taki sam sposób jak miało to miejsce w przypadku pastwiska rotacyjnego. Współczynniki substytucji ruń/pasza treściwa (bez podawania uzupełniającej paszy objętościowej) lub ruń/pasza objętościowa (bez podawania paszy treściwej), w zależności od wysokości i wartości wypełnieniowej (JWK/kg SM) runi pastwiskowej przedstawiono w tabeli 5. Można je również określić w oparciu o wzory dla SRT, SRO i SRTO, które zostały zaproponowane dla pastwisk rotacyjnych, z zastosowaniem danych w przedstawionym poniżej przykładzie, z założeniem pełnego pokrycia zapotrzebowania energetycznego krów.

 

Przykład żywienia pastwiskowego (system wypasu kwaterowy)

Krowa mlekcza:
Wieloródka, masa ciała 650 kg, PMPot 32 kg, ZPP = 19,0 JWK, ZE= 20,44 JPM/d
Trwałe użytki zielone:
Pastwisko wieloletnie, równinne, 0,97 JWK i 0,90 JPM/kg SM), wysokość runi przy rozpoczęciu wypasu krów – 12 cm
Wysokość runi po zakończeniu wypasu: 5 cm
Pasza uzupełniająca objętościowa:
3 kg SM kiszonki z kukurydzy (0,96 JWK i 0,91 JPM/kg SM).
Pasza uzupełniająca treściwa:
Jęczmień (1,09 JPM/kg SM).

1. Obliczenie ilości pobranej runi pastwiskowej bez paszy uzupełniającej (SWRW = WRW, bo pastwisko dawkowane)
PR = [38,78 – (16,83 x 0,97) + 39,7/52 + 631/122 –
(2,1 x 12/5) – 459/(12 x 5)] x (19,0/17 = 17, 59 kg SM

2. Obliczenie ilości pobranej runi przy uwzględnieniu pobrania znanej ilości objętościowej paszy uzupełniającej
SRO = [(17,59 x 0,97)/19,0] x [2,2 – 1,2 x (0,97/0,96] = 0,89
PRO = PR – (SRO x PPO) = 17,59 – (0,89 x 3) = 14,93 kg SM

3. Obliczenie ilości paszy treściwej, którą należy podać w celu pokrycia zapotrzebowania energetycznego
Korekta wartości energetycznej dawki ze względu na brak paszy treściwej
JPMD = [(PRO x JPMR) + (PPO x JPMO)] – Ewk = 15,7 JPM

gdzie:
Ewk energetyczny współczynnik korekcyjny określono na podstawie danych w Tabeli 6 (0,50 JPM).
Zapotrzebowanie energetyczne = 20,4 JPM   
Podanie paszy treściwej jest więc konieczne dla pełnego pokrycia zapotrzebowania na JPM
Zapotrzebowanie na JPM powinno więc być pokryte przez skorygowanie wartości energetycznej dawki poprzez dodatek paszy treściwej.
Zapotrzebowanie na JPM = podaż skorygowanego JPM
Zapotrzebowanie na JPM = podaży JPM =
[(PRO – (SRTO x PPT)) x JPMR] + (PPO x JPMO) + (PPT x JPMT) – EWK

ZE (JPM/d) – (PRO x JPMR) – (PPO x JPMO)
PPT = ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––   +
JPMT – (SRTO x JPMR)
(PPT x JPMT) + EWK
+ –––––––––––––––––––––––––
JPMT – (SRTO x JPMR)

Wartość SRTO została obliczona na podstawie ilości pobranej paszy treściwej (PPT) w ilości nieznacznie przekraczającej niedobór energetyczny (np. PPT = 5 kg SM). Może ona zostać zmieniona i dostosowana do zapotrzebowania gdyby obliczona wartość PPT różniła się znacząco od wartości początkowej.
GERO = [(14,93 x 0,90)+ (3,0 x 0,91)] / [(14,93 x 0,97) = (3,0 x 0,96)] = 0,93
SRTO = 0,11 + (0,02 x 5) – (1,13 x 0,932) = [(0,0004 x 322) = (2,39 x 0,932) – (0,0452 x 32 x 0,93)] x [((14,93 x 0,97) + (3,0 x 0,96)) / 19,01] = 0,27
PPT = [20,44 – (14,93 x 0,90 – (3 x 0,91) + 0,50] / [(1,09 – (0,27 x 0,90)] = 5,6 kg SM
PRTO = (SRTO x PPT) = 14,93 – (0,27 x 5,6 0 = 13,43 kg SM

Ogółem pobrano w dawce:    
SMD =PRTO + PPO + PPT = 13,43 + 5,6 + 3 = 22,0 kg SM
JWKD = (PRTO x JWKR) + (PPO x JWKO) + (PPT x JWKT x SRTO) = 17 4 JWK
PMD = (PRTO x JPMR) + (PPO x JPMO) + (PPT x JPMT) – EWK =20,4 JPM
Powierzchnia, którą należy udostępnić (wzór: 12):
POWDos = (3480 x 13,43 x 12) / [(113 x 122) + (263 x 12) – (146 x 12 x 5) – (340 x 5)] = 63 m2/krowę
Uwaga:
ZPP nie została pokryta z powodu ograniczonej dostępności runi (niski stosunek wysokość runi po zakończeniu wypasu/wysokość runi przy rozpoczęciu wypasu).

4. Pokrycie zapotrzebowania na białko ogólne (azot)
Według zasad przyjętych w systemie INRA należy obliczyć wartości BTJN i BTJE dawki pokarmowej i porównać z tabelarycznymi wartościami zapotrzebowania na BTJ. W razie potrzeby należy zmodyfikować dawkę pokarmową. Dodatek komponentów białkowych w okresie żywienia pastwiskowego, jest niekonieczny. Stosuje się go tylko w odniesieniu do krów o wydajności przekraczającej 35 kg/szt/d.

Żywienie zielonką pastwiskową wymaga stałego uzupełniania składników mineralnych. W trawie pastwiskowej najbardziej brakuje sodu, a na początku okresu pastwiskowego także magnezu. Często występuje też niedobór manganu, miedzi i kobaltu. Mieszanki mineralne najlepiej podawać w formie lizawek albo razem z paszą treściwą, przy założeniu, że jest ona podawana dla wszystkich krów w okresie żywienia pastwiskowego.

Wyjaśnienie znaczenia skrótów używanych we wzorach:
d    –    dzień, doba
CzWyp.    –    czas wypasu, dni
DOSR    –    dostępna (oferowana) ruń pastwiskowa (kg SM/krowę/d) = POWDos (m2/krowę / d) x biomasa (kg SM zielonki/ha)
e = 2,71828…, liczba równa granicy ciągu liczb naturalnych (1+ 1/n) n
GR    –    średnia gęstość runi pastwiskowej szacowana powyżej 5 cm wysokości, kg SM/ha/cm wysokości trawy
GER    –    gęstość energetyczna runi pastwiskowej (JPM/JWK/kg SM)
GERO    –    gęstość energetyczna runi pastwiskowej razem z podawaną uzupełniającą paszą objętościową (JPM/JWK/kg SM)   
JPM    –    jednostka paszowa (pokarmowa) produkcji mleka (1700 kcal ENL lub 1,70Mcal lub 7,1128 MJ)
JWK    –    jednostka wypełnieniowa paszy objętościowej dla krów mlecznych i kóz (JWK/kg SM)
* 1 JWK = 1 kg suchej masy „paszy porównawczej” (standardowe pastwisko)
* wartość wypełnieniowa WW w JWK danej paszy objętościowej to stosunek pobrania SM z tego pastwiska (140 g SM/kg MC0,75) przez standardową krowę o masie ciała 600 kg, produkującą w 4 miesiącu laktacji 25 kg mleka skorygowanego na 4% tłuszczu. do pobranej do woli tej paszy objętościowej w g SM/kg MC0,75
JPMO    –    jednostki paszowe produkcji mleka odnoszone do paszy objętościowej również w uzupełniającej paszy objętościowej przy żywieniu pastwiskowym (JPM/kg SM)
JPMT    –    jednostki paszowe produkcji mleka odnoszone do paszy treściwej również w uzupełniającej paszy treściwej przy żywieniu pastwiskowym (JPM/kgSM)
JPMR    –    jednostki paszowe produkcji mleka odnoszone do runi pastwiskowej (JPM/kg SM)
JWKR    –    wartość wypełnieniowa runi pastwiskowej w jednostkach wypełnieniowych dla krów (JWK/kg SM)
JWKO    –    zawartość jednostek wypełnieniowych dla krów w paszy objętościowej również w uzupełniającej paszy objętościowej przy żywieniu pastwiskowym (JWK/kg SM)
JWKT    –    zawartość jednostek wypełnieniowych dla krów w paszy treściwej również w uzupełniającej paszy treściwej przy żywieniu pastwiskowym (JWK/kg SM)
LK    –    liczba krów w stadzie w czasie wypasu
PPO    –    pobranie (przewidywana ilość w dawce pokarmowej) paszy objętościowej (kg SM/d), także uzupełniającej
PPT    –    pobranie (przewidywana ilość w dawce pokarmowej) paszy treściwej, ogółem (kg SM/d)
PMPot    –    potencjalna ilość mleka, którą zdrowe wymię zdolne jest syntetyzować przy założeniu, że składniki pokarmowe potrzebne dla prawidłowej pracy wymienia są dostarczane w niezbędnej ilości w czasie laktacji. a także w czasie ciąży (kg/d)
POWDos    –    dostępna powierzchnia pastwiska, (średnio m2/krowę/dzień)
POWKw    –    powierzchnia kwatery, ha
PR    –    pobranie runi pastwiskowej przez krowę gdy nie stosowano dodatkowego żywienia paszą uzupełniającą (kg SM/d)
PtR    –    przyrost runi pastwiskowej, kg SM/ha/dzień), zimą wynosi 0, a wiosną może dochodzić do 100 kg SM/ha/d
PRT    –    ilość runi pobranej na pastwisku przez krowę mleczną, której podawano uzupełniająca paszę treściwą (kg SM/d)
PRO    –    ilość runi pobranej na pastwisku przez krowę mleczną, której podawano objętościową paszę uzupełniającą (kg SM/d)
PRTO    –    ilość runi pobranej na pastwisku przez krowę mleczną, której podawano zarówno uzupełniająca paszę treściwą jak i objętościową,(kg SM/d)
SWRW    –    skorygowana wysokość runi pastwiskowej określona przy wypędzaniu krów na kwaterę o wartość przyrostu, cm
SRT    –    całkowity, ogólny współczynnik substytucji między runią pastwiskową i uzupełniającą paszą treściwą przy braku uzupełniającej paszy objętościowej
SRO    –    całkowity, ogólny współczynnik substytucji między runią pastwiskową i uzupełniającą paszą objętościową przy braku uzupełniającej paszy treściwej
SRTO    –    całkowity, ogólny współczynnik substytucji na pastwisku między runią i podawanymi równocześnie uzupełniającymi paszami objętościową i treściwą
WWR    –    wartość wypełnieniowa runi pastwiskowej (JWK/kg SM)
WRW    –    wysokości runi (cm) przy wprowadzaniu bydła na kwaterę mierzona herbometrem
WRO    –    wysokość runi pastwiskowej przy opuszczaniu kwatery przez stado bydła
ZPP    –    zdolność pobrania paszy krowy wyrażona (JWK/d)