Archiwum

Dariusz Minakowski, UWM Olsztyn
Witold Rzepiński, MODR o/Ostrołęka

Konferencja nt. „Znaczenie kukurydzy w rozwoju ….” odbyła się w dniu 27 lutego 2013 r.
w Czerwinie k. Ostrołęki. Uczestniczyło w niej około 200 osób, w przeważającej części byli to producenci mleka. W powiecie ostrołęckim znajduje się bowiem największe pogłowie bydła w Polsce, które liczy około 140 tys. sztuk, a w samej gminie Czerwin jest ponad 20 tys. sztuk, zaś w gminie Łyse ponad 19 tys. sztuk. Produkcja pasz objętościowych prowadzona jest głównie na kompleksie gleb V i VI klasy. Jakość trwałych użytków zielonych jest często niezadawalająca w wielu gospodarstwach w tym regionie.

Wzrost pogłowia wysokomlecznego bydła PHF spowodował zwiększenie zapotrzebowania na dobre jakościowo pasze objętościowe. Jak wiadomo w warunkach intensywnej produkcji mleka, szczególne znaczenie w żywieniu krów mają pasze odznaczające się wysoką koncentracją energii. Duże zapotrzebowanie krów PHF na pasze objętościowe o wysokiej koncentracji energii powoduje wzrost zainteresowania uprawą nowych odmian kukurydzy oraz intensywnych gatunków traw dostosowanych do wymagań pokarmowych wysokowydajnych krów. Kukurydza zdecydowanie wyparła uprawiane wcześniej, w tym regionie ziemniaki, które zajmowały w niektórych gminach nawet 20% w strukturze użytków rolnych. Biorąc pod uwagę duże zainteresowanie uprawą kukurydzy, należy stwierdzić, że powierzchnia zasiewów kukurydzy w pow. ostrołęckim znacznie wzrosła i przekroczyła ponad 10 tys. ha oraz stale ulega powiększeniu. Ostatnio rolnicy w tym regionie zaczęli uprawiać również kukurydzę z przeznaczeniem do zbioru ziarna.

Znaczenie kukurydzy w unowocześnianiu ostrołęckiego rolnictwa przedstawił w interesujący sposób dr inż. Stanisław Kubeł – starosta ostrołęcki. Uzasadniając znaczenie kukurydzy w rozwoju rolnictwa w powiecie ostrołęckim zwrócił on uwagę na szczególną rolę kukurydzy w produkcji pasz dla bydła. Zwiększanie powierzchni uprawy kukurydzy umożliwiło wzrost obsady bydła (140 tys. w ponad 9000 stadach). Produkcja mleka w powiecie ostrołęckim prowadzona jest przez liczną grupę producentów i hodowców, co powoduje, że zatrudnieni przy tym pracownicy tworzą, jak gdyby największy „zakład pracy” na terenie powiatu.
Kolejny wykładowca dr inż. Witold Rzepiński omówił znaczenie kukurydzy jako czynnika rozwoju produkcji mleka w regionie ostrołęckim. W swoim wystąpieniu dr W. Rzepiński stwierdził, że nowoczesna i intensywna produkcja mleka bez kukurydzy na tym terenie byłaby niemożliwa. W rozwoju uprawy kukurydzy w tym regionie szczególną rolę odegrało doradztwo rolnicze, m.in. realizowane przez MODR o/Ostrołęka. Istotny wpływ w tym zakresie miało również wdrażanie nowych technologii produkcji pasz, postęp hodowlany oraz racjonalizacja żywinienia bydła mlecznego na terenie powiatu ostrołęckiego. Sprowadzenie na ten teren wysokowydajnego bydła z najlepszej hodowli w Niemczech (OHG Osnabrück), spowodowało wyraźny wzrost zapotrzebowania na dobre jakościowo pasze objętościowe oraz właściwe zarządzanie stadem krów. W tym przypadku wykorzystano znaną w doradztwie metodę „Push – Pull”. Wprowadzenie w dużym udziale kukurydzy do uprawy stało się nie tylko konieczne, ale również warunkiem stymulującym produkcyjność bydła. W podsumowaniu dr W. Rzepiński stwierdził, że nadchodzi obecnie moment wysycenia obsady bydła w stosunku do dopuszczalnych norm środowiskowych (kwestia zagospodarowania odchodów zwierzęcych). Odchody zwierzęce stanowią dobry substrat dla biogazowni rolniczych, a ich obecny wolumen potencjału energetycznego jest tak duży, że trzeba podjąć działania związane z rozbudową sieci biogazowni rolniczych.
Prof. Józef Adamczyk z HR Smolice, przedstawił referat nt. „60 lat hodowli kukurydzy w Polsce – dorobek i perspektywy”. Profesor podkreślił szczególne osiągnięcia polskiej hodowli kukurydzy w HR Smolice, która obchodzi w 2013 r. swoje 60-lecie. Mieszańce kukurydzy polskiej hodowli konkurują z powodzeniem z odmianami sprowadzanymi z importu. Niezależnie od tego powstają także nowe mieszańce rodzimych i zagranicznych odmian kukurydzy. W dalszej części wystąpienia prof. J. Adamczyk wskazał na różnorodność mieszańców kukurydzy, na krajowym rynku (odmiany na ziarno, całe rośliny na kiszonkę, biomasa jako substrat do biogazowni rolniczej, a także agrobiomasa dla zakładów energetycznych). Prof. J. Adamczyk stwierdził, że działania ostrołęckiego doradztwa rolniczego w zakresie propagowania uprawy kukurydzy można postrzegać jako wzorcowe dla innych regionów w Polsce. Potwierdzeniem tego jest stwierdzenie, że areał uprawy kukurydzy w powiecie ostrołęckim przekroczył powierzchnię 10 tys. ha. Na zakończenie profesor stwierdził, że udział „smolickich mieszańców kukurydzy” w rejonie Podlasia wynosi około 40%, a „Kukurydza to dama podlaskich i mazowieckich pól z wielkopolskim rodowodem”.
Mgr Stefan Wysocki (KWS Polska) przedstawił referat nt. Agrotechnika kukurydzy w warunkach gleb lekkich oraz średnich. Autor na podstawie bogatego doświadczenia w zakresie agrotechniki i uprawy kukurydzy stwierdził, że dostosowane do określonych potrzeb glebowo-klimatycznych mieszańce kukurydzy umożliwiają uzyskanie wysokich plonów i wartościowej paszy. Roślina ta buduje łan i plon w różnych warunkach środowiskowych. W swoim wystąpieniu zwrócił on uwagę na najważniejszy czynnik jaki warunkuje plony na słabych ostrołęckich „pszenno-jałowcowych” glebach, tj. na niedostatek wody w glebie w wielu gospodarstwach powiatu ostrołęckiego.
Wystąpienie było bogato ilustrowane pokazem interesujących slajdów i wzbudziło duże zainteresowanie licznie zgromadzonych rolników. Prelegent dodatkowo wskazał również na często występujące zaniedbania rolników w zakresie niedostatecznego wapnowania gleb i występującego na tym terenie silnego ich zakwaszenia. Powoduje to ograniczenie dostępności składników pokarmowych, w tym m.in. azotu i fosforu na początku wegetacji roślin.
Mgr Krzysztof Bałdyga, kierownik Biura Powiatowego ARiMR wygłosił wykład pt. „Identyfikacja i rejestracja zwierząt w powiecie ostrołęckim w latach 2003-2012”. Z bogatych danych wynika, że stan pogłowia w powiecie ostrołęckim rośnie (około 140 tys. sztuk), a ilość stad maleje. Następuje systematyczny wzrost koncentracji krów w gospodarstwach specjalizujących się w produkcji mleka. W związku z tym należy podjąć działania zmierzające do ograniczenia szkodliwego oddziaływania odchodów (gnojowicy) na środowisko naturalne, zważywszy, że jakość gleb jakimi dysponują rolnicy na tym obszarze jest mierna, a pogłowie bydła w powiecie ostrołęckim jest największa w Polsce w klasyfikacji powiatów w tym zakresie.
Mgr Anna Szymańska-Szarlak MCHiRZ/Ciechanów przedstawiła referat nt. „Rozwój hodowli bydła mlecznego w latach 1991-2012 na terenie powiatu ostrołęckiego”. Autorka zaprezentowała bardzo bogaty materiał statystyczny, obrazujący rozwój hodowli bydła mlecznego na analizowanym terenie. Z przedstawionych danych wynikało, że populacja bydła mlecznego szybko zwiększała się i nadal rośnie. Wyraźny wpływ na to miał import jałówek hodowlanych z OHG Osnabrück, który wpłynął na poprawię jakości populacji bydła mlecznego. Uzyskano pierwsze matki buhajów, których tutaj nigdy wcześniej nie było. Trudno ocenić jaka część pogłowia objęta jest kontrolowanym rozrodem, ponieważ na tym rynku działa wiele firm inseminacyjnych. Poziom inseminacji pogłowia krów wzrósł z 15,5% w 1999 r. do 42% w 2012 r. Niepokojącym zjawiskiem jest niski poziom aktywnej populacji bydła, który na koniec 2012 r. wynosił 15,5%.
Dr Józef Białowąs Powiatowy Lekarz Weterynarii wygłosił referat pt. „Kukurydza a zdrowotność stad mlecznych w powiecie ostrołęckim”. Autor wskazał jakimi problemami zajmowała się praktyka weterynaryjna wcześniej, kiedy rolnicy utrzymywali tzw. „krowy kurpiowskie” dość często określane mianem „pancernych krów”. Obecnie w nowoczesnych oborach znajdują się w wielu gospodarstwach matki buhajów o wydajności jednostkowej przekraczającej 10 tys. kg mleka. Taki postęp uzyskano w wyniku genetycznego doskonalenia pogłowia oraz racjonalnego żywienia z udziałem wysokiej jakości pasz objętościowych w postaci kiszonki z kukurydzy oraz sianokiszonki. Wcześniej interwencja weterynaryjna polegała na zwalczaniu motylicy wątrobowej, gza bydlęcego oraz zapobieganiu niedoborów makro- i mikroskładników w żywieniu krów oraz w zwalczaniu tężyczki pastwiskowej. Aktualnie w stadach krów spotykane są częściej schorzenia metaboliczne, których przyczyną jest niezbilansowane energetycznie żywienie, niedobór niektórych mikroelementów i brak ciągłości żywienia. Spośród innych chorób krów należy wymienić mastitis, schorzenia racic oraz zaburzenia rozrodu.
Mgr Bartosz Zakrzewski z Rolimpex/Iława omówił temat dot. „Znaczenia mieszenk traw w intensywnej produkcji mleka w powiecie ostrołęckim”. Autor przypomniał jak wspólnie z MODR o/Ostrołęka wdrażano uprawę mieszanek intensywnych odmian traw na gruntach ornych w powiecie ostrołęckim, na potrzeby wysokowydajnych krów. Obawy rolników i producentów mleka odnośnie uprawy nowych odmian traw pocczątkowo były duże. Producenci nie mogli uwierzyć, że w sprzyjających warunkach w sezonie wegetacyjnym można uzyskać 4-5 pokosów traw. Dzisiaj już taki wynik nikogo nie dziwi. Firma Rolimpex przygotowała propozycję nowych zestawów mieszanek traw, które nie są tak bardzo wrażliwe na suszę i zakwaszenie gleby, a jednocześnie są chętnie pobierane przez bydło.
Mgr Paweł Poleski z Agencji Rynku Rolnego omówił temat dotyczący „Wzrostu potencjału produkcji mleka w powiecie ostrołęckim w latach 2003-2012”. Z danych Agencji wynika, że w powiecie ostrołęckim kwota mleczna, co roku zwiększała się sukcesywnie. W roku kwotowym 2011/2012 liczba dostawców hurtowych wynosiła 4566, zaś kwota hurtowa wynosiła 276 707 698 kg mleka. Jest to największa kwota mleka w rankingu powiatów na Mazowszu i stanowi ona około 14%. Referujący stwierdził, że realne zagrożenie przekroczenia kwoty w analizowanym okresie na terenie powiatu ostrołęckiego jeszcze nadal istnieje.
W konferencji uczestniczyli licznie zgromadzeni rolnicy i producenci mleka oraz przedstawiciele firm obsługujących rolnictwo. Wszyscy byli żywo zainteresowani aktualnymi problemami związanymi w produkcją mleka oraz gospodarką paszową na terenie powiatu ostrołęckiego. W centrum zainteresowania były zagadnienia uprawy kukurydzy przeznaczanej na cele paszowe dla potrzeb żywienia bydła mlecznego.