Strefa Bydło

Praktyczne uwagi do sporządzania kiszonek

1. Ugniatanie

Do realizacji szczegółowych zadań roboczych w trakcie układania i ugniatania zielonki na powierzchni silosu lub pryzmy proponuje się wykorzystanie specjalistycznego wyposażenia technicznego. Wyposażenie to obejmuje walcowe rozgarniacze zielonki, które w coraz szerszej gamie modeli są proponowane przez niektórych producentów specjalistycznego sprzętu technicznego dla rolnictwa. Przykładem są tu urządzenia Silofox 175 i Silofox Gigant firmy Mammut, a także rozwiązanie Jumbo firmy Reck. W przypadku pierwszej z wymienionych grup urządzeń Silofox 175 i Silofox Gigant różnią się średnicą bębna (odpowiednio 1040 mm i 1300 mm), całkowitą szerokością bębna (odpowiednio 1730 mm i 2300-2800 mm), szerokością roboczą (odpowiednio 2500 mm i 3000-3500 mm), zapotrzebowaniem na moc (odpowiednio od 40 KM i od 90-110 KM) oraz masą (odpowiednio 390-440 kg i 920-970 kg). Urządzenia te montuje na przednim lub tylnym trzypunktowym układzie zawieszenia ciągnika. Opcjonalnie istnieje możliwość wypełnienia bębna roboczego wodą, co pozwala na zwiększenie jego masy i polepszenie efektu ugniatania masy składowanej zielonki. Bęben jest napędzany wałkiem odbioru mocy ciągnika w taki sposób, aby prędkość obrotowa odpowiadała warunkom możliwie jak najdokładniejszego rozgarniania i ugniatania masy. Ponadto, dostępna jest opcja regulacji szerokości rozgarniania. Szerokość ta, w przypadku wymienionego wcześniej rozwiązania rozgarniacza firmy Reck obejmuje zakres od 2,23 m do 3,08 m.

 

 

Bębnowe rozgarniacze zielonki znajdują szczególne zastosowanie w gospodarstwach, które użytkują przyczepy samozbierające bez walców dozujących, a także konwencjonalne przyczepy objętościowe przewożące zielonkę między sieczkarnią zbierającą i silosem bądź pryzmą. Rozgarniacze stanowią w tym przypadku istotne uzupełnienie technicznego wyposażenia gospodarstwa, wspomagające precyzyjne rozłożenie masy zielonki przy możliwie niskim nakładzie pracy ręcznej i jej przygotowanie do zakiszania w silosie lub pryzmie.


2. Eliminowanie strat przy zbiorze sianokiszonki


W ocenie technologii zbioru i zakiszania zielonek w silosach i pryzmach, obok właściwego doboru pojedynczych maszyn lub ich zestawów bierze się również pod uwagę inne ważne czynniki. Zalicza się do nich straty zbieranej i zakiszanej masy, a także umiejętność skutecznego planowania organizacji produkcji pasz objętościowych.
Dopuszczalne straty podsuszonej zielonki powodowane przez podbieracz sieczkarni przyczepianej nie powinny przekraczać 3%, zaś w przypadku sieczkarni samojezdnych – 1,5%. W przypadku sieczkarni polowych straty zielonki pojawiają się również w trakcie załadunku przyczep objętościowych i wynoszą na ogół do 3% zbieranej masy. Ograniczenie tej grupy strat, związane z tzw. „gubieniem” pociętej masy jest możliwe przez właściwy dobór środków transportowych o szczelnych burtach zewnętrznych, a także w efekcie starannego wykonywania zadań roboczych (załadunku na przyczepy).
Straty, szczególnie związane z jakością paszy mogą również towarzyszyć nieodpowiedniej organizacji pracy lub błędom popełnianym w trakcie zbioru i zakiszania roślin. Niewłaściwa organizacja pracy może w tym przypadku wyrażać się pozostawieniem przez dłuższy czas bez przykrycia uformowanej pryzmy lub silosu. Brak folii lub przygotowanie folii o niewłaściwych wymiarach w stosunku do wielkości sporządzonej pryzmy stanowią istotne przeszkody w sprawnym zainicjowaniu procesu kiszenia. O przebiegu kiszenia decyduje również jakość ugniecenia silosu lub pryzmy. Zbyt słabe ugniecenie umożliwia ciągły dostęp powietrza, co sprzyja rozwojowi szkodliwych mikroorganizmów, prowadząc do nadmiernego wzrostu temperatury. Optymalne zagęszczenie paszy poddawanej zakiszaniu (o zawartości 35% suchej masy) powinno wynosić 200 kg/m3. Zakiszana pasza objętościowa składowana w silosie lub pryzmie jest najbardziej narażona na straty powierzchniowe, których wielkość jest uzależniona od zewnętrznych wymiarów silosu lub pryzmy. Zalecenia w tym przypadku są jednoznaczne: pryzma powinna charakteryzować się możliwie małą powierzchnią przekroju poprzecznego, co ogranicza straty zakiszanego materiału wynikające ze zjawiska wtórnej fermentacji, szczególnie podczas wybierania paszy. Dobierając wielkość silosu lub pryzmy trzeba również kierować się zasadą, by można je było zapełnić i zamknąć w ciągu 1-2 dni. Wypełnianie silosu lub pryzmy materiałem roślinnym powinno odbywać się przy bezdeszczowej pogodzie. Ważny jest również wybór miejsca pod pryzmę, które powinno być suche i wyrównane. W celu zapewnienia szczelnego okrycia pryzmy zaleca się wykopanie rowka wzdłuż boków pryzmy, do którego wprowadza się końcówki folii przysypywane następnie ziemią. Folię pokrywającą pryzmę lub silos dociąża się warstwą ziemi, workami z piaskiem lub zużytymi oponami.


3. Podstawowe zasady owijania beli folią


Osiągnięcie wysokiej jakości zakiszanej paszy objętościowej jest uwarunkowane precyzyjnym owinięciem beli. Używana do owijania beli folia najczęściej charakteryzuje się grubością 0,025 mm przy szerokości wynoszącej na ogół 50 lub 75 cm.
Precyzyjne owinięcie beli folią wymaga uzyskania jej wstępnego naciągu wynoszącego 55-70%, a także doprowadzenia do tego, aby kolejne pasy folii wzajemnie zachodziły na siebie (w granicach 50%). W przypadku folii o szerokości 50 cm i 75 cm wspomniane założenie pasów powinno wynosić odpowiednio co najmniej 21 cm i 31 cm. Po jednokrotnym owinięciu beli w każdym jej punkcie powinny znajdować się dwie warstwy folii. Dobrze przygotowana do zakiszania bela charakteryzuje się okryciem obejmującym cztery warstwy folii (w systemie 2 + 2 z 50%-owym zachodzeniem warstw). Gdy zakiszany materiał roślinny jest silnie podsuszony i równocześnie z dużym udziałem twardych włókien lub bela jest zdeformowana, to w takim przypadku zaleca się nałożenie nawet większej (6-8) liczby warstw folii.
Poza liczbą nakładanych warstw folii duże znaczenie wykazuje także odpowiednie naciągnięcie folii. Gdy jest ono niedostateczne, to może dochodzić do wnikania powietrza do wnętrza beli, co przekłada się na pogorszenie jakości sianokiszonki. Wraz z osłabianiem naciągu zwiększa się równocześnie zużycie folii. Z kolei nadmierny naciąg folii prowadzi do pogorszenia jej właściwości mechanicznych i zmniejszenia grubości nakładanej warstwy. Za mocnemu naciągnięciu towarzyszy zmniejszenie szerokości folii, którą pokrywa się belę, co przekłada się na wzrost ryzyka przepuszczania powietrza do wnętrza.
Ważną zasadą pokrywania beli folią jest czas wykonania zabiegu. Bela powinna zostać owinięta w ciągu dwóch godzin od chwili jej uformowania. W przeciwnym razie może dochodzić do inicjowania niekorzystnych procesów chemicznych w masie sprasowanej zielonki, powodujących obniżenie jakości paszy.
Nie bez znaczenia dla przebiegu owijania bel wykazuje także stan pogody podczas zabiegu. Nawet niewielkie opady deszczu mogą prowadzić do osiadania kropel wody na powierzchni folii. Gdy woda w rozdrobnionej postaci dostaje się między warstwy nakładanej folii, to wówczas zmniejsza się siła jej klejenia i podnosi się ryzyko wnikania powietrza do wnętrza beli. To zaś oznacza możliwość inicjowania procesów, które obniżają jakość sianokiszonki w beli.
Krytyczną ocenę jakości owinięcia beli folią niewątpliwie kształtuje ich ogólny stan, a ten zależy od dokładności pracy pras zwijających. Jeśli bele są nieforemne, to tym trudniej uzyskać szczelne pokrycie ich powierzchni warstwą folii. Niepożądanym wynikiem owijania nieforemnych bel jest często nakładanie różnej liczby warstw folii w poszczególnych miejscach beli, co może osłabiać skuteczność ochrony jej wnętrza przed wnikaniem powietrza. Regularność kształtów beli jest uwarunkowana równomiernością jej zwinięcia przez prasę. Oprócz dokładności działania prasy ważne znaczenie ma również sposób owinięcia beli po sprasowaniu, uwzględniający dwie opcje: z wykorzystaniem sznurka lub siatki. Owinięcie sprasowanej beli siatką sprzyja zachowaniu regularności jej kształtu, co ułatwia szczelne owinięcie folią.
Na ryku oferowana jest bogata gama folii do produkcji sianokiszonek w belach. Ich nabycie z reguły nie nastręcza większych trudności. Pozostaje jedynie kwestia kosztów, jakie trzeba ponieść na zakup folii. Koszty te mogą kształtować się w stosunkowo szerokim zakresie. Obok kosztów, przy zakupie folii warto kierować się również marką firmy na rynku, by w ten sposób zapewnić dostęp do wysokiej jakości materiału do owijania bel z sianokiszonką.


4. Folia do okrywania sianoki-szonek w silosach i pryzmach

W praktyce dostępny jest bogaty wybór folii do pokrywania silosów i pryzm z sianokiszonką. W ofercie poszczególnych firm na ogół znajduje się kilka typów folii różniących się formułą produkcji, liczbą warstw roboczych i cechami funkcjonalnymi.
Oferowane na rynku folie są sprzedawane z określoną gwarancją od daty produkcji i na ogół z gwarancją w pierwszym roku po użyciu. Folie mają także wystawiane świadectwo jakości zdrowotnej, co potwierdza ich przydatność do kontaktu z materiałem biologicznym, w tym przypadku paszą przygotowywaną do pobierania przez zwierzęta.
M.G.

© 2020 Pro Agricola dom wydawniczy

Wykryto AdBlocka

 

Utrzymanie tej strony jest możliwe dzięki przychodom z reklam.
Aby móc dalej przeglądać tę stronę, prosimy o wyłączenie AdBlocka.