Otłuszczenie i uformowanie tusz pozyskanych od młodego bydła opasowego Raport z badań *

Zenon Nogalski, Paulina Pogorzelska-Przybyłek, Zofia Wielgosz-Groth, Monika Sobczuk-Szul, Cezary Purwin, Rafał Winarski

UW-M Olsztyn

 


WSTĘP I CEL:


Mięso wołowe posiada dużą wartość odżywczą i dietetyczną. Główną w Polsce bazą pozyskiwania wołowiny są stada użytkowane mlecznie. Zwiększenie produkcji mięsa wołowego oraz poprawa jego jakości może nastąpić poprzez wykorzystanie w opasie mieszańców mięsnych, otrzymywanych w drodze krzyżowania towarowego. Istotny jest dobór rasy mięsnej wykorzystywanej do produkcji materiału opasowego. Na jej wybór wpływ mają głównie warunki glebowo-klimatyczne oraz system i zakładany cel produkcji. Aby krzyżowanie wiązało się z uzyskaniem zamierzonych efektów, powinno być poprzedzone poznaniem potencjału produkcyjnego mieszańców. Wobec intensywnej pracy hodowlanej w większości ras mięsnych, ich możliwości wykorzystania w produkcji mieszańców mięsnych na bazie jałówek i krów mlecznych powinny być weryfikowane. Rasy hereford, limousine i charolaise, różniące się wczesnością osiągania dojrzałości rzeźnej, różnie oddziałują na wartość rzeźną mieszańców uzyskanych z ich udziałem.

 


Celem podjętych badań jest określenie wpływu genotypu i płci opasanych zwierząt na otłuszczenie i uformowanie pozyskanych od nich tusz. Zakładamy, że o ile można przewidzieć większe otłuszczenie u jałówek i wolców w porównaniu do buhajków, to różnice w otłuszczeniu buhajków i wolców między poszczególnymi mieszańcami należy sprawdzić.


MATERIAŁ I METODY:

W pracy oceniano wartość rzeźną 87 sztuk młodego bydła opasowego. Były to mieszańce mięsne pochodzące z krzyżowania krów PHF z buhajami ras charolaise (CH), limousine (LIM) i hereford (HH). W krzyżowaniu wykorzystano nasienie pochodzące od 6 buhajów rasy CH, 7 LIM i 5 HH. Cielęta skupiono w wieku 2-4 tygodni, odchowano i poddano opasowi. W półintensywnym opasie do 540 dnia życia wykorzystywano pasze dominujące w żywieniu bydła opasowego w regionie Polski północno-wschodniej. Zwierzęta żywiono kiszonką z traw do woli, którą uzupełniano mieszanką treściwą. W skład paszy treściwej wchodziły: śruta z pszenżyta i poekstrakcyjna śruta rzepakowa. Po zakończonym opasie zwierzęta przewożono do oddalonego o 85 km zakładu mięsnego, gdzie ubijano je wg obowiązującej technologii. Łącznie ubito 33 buhajki, 40 wolców i 14 jałówek (jałówki wyłącznie PHF x LIM). Oceniono ich umięśnienie (uformowanie tuszy) i otłuszczenie wg systemu EUROP oraz obliczono wskaźnik wydajności rzeźnej (masa tuszy x 100%/masa przed ubojem). Wyniki oceny EUROP (E+, E, E–, U+, U, U–,..) wyrażono w skali od 1 do 15 (5 klas x 3 podklasy).



WYNIKI:


Średnia masa ciała opasów przed ubojem (po transporcie i dobowej głodówce) wynosiła 505,8 kg. Na koniec opasu średnia masa ciała wynosiła 534 kg. Uwzględniając masę urodzeniową i wiek zakończenia opasu, łatwo obliczyć, że średni przyrost masy ciała podczas odchowu i półintensywnego opasu przekraczał 900 g. Jest to dobry wynik, zważywszy na fakt, że w żywieniu dominowała kiszonka z traw, pasza objętościowa charakterystyczna dla regionu Polski północno-wschodniej. Powszechnie wiadomo, że lepsze efekty w opasie uzyskuje się wykorzystując kiszonkę z kukurydzy. Na wartość masy ciała przed ubojem istotnie wpływała płeć opasów, natomiast nie wykazano statystycznego wpływu genotypu. Jałówki zgodnie z przewidywaniami były lżejsze od buhajków i wolców. Interesujący jest brak istotnych różnic w masie końcowej między buhajkami i wolcami. Najwyższym wskaźnikiem wydajności rzeźnej charakteryzowały się buhajki, uwzględniając płeć oraz mieszańce PHF x LIM (58,00%), uwzględniając genotyp opasów. Pod względem uformowania tuszy najwyżej oceniono mieszańce PHF x HH. Przeliczona wartość oceny 8 odpowiada klasie R. W grupie buhajków najmniej otłuszczone były tusze mieszańców PHF x LIM, natomiast w grupie wolców mieszańców PHF x CH. Uwzględniając łącznie buhajki i wolce, to najmniejszym otłuszczeniem charakteryzowały się tusze mieszańców PHF x LIM. Przeliczona wartość 5 odpowiada klasie otłuszczenia 2. Uzyskane wyniki należy traktować jako wstępne, ponieważ doświadczenie jest w toku.


PODSUMOWANIE:


W półintensywnym opasie mieszańce PHF x LIM uzyskały korzystniejsze niż mieszańce PHF x CH i PHF x HH wyniki podstawowych cech rzeźnych. Buhajki w porównaniu z wolcami uzyskały wyższą wydajność rzeźną, a pozyskane od nich tusze były mniej otłuszczone i lepiej uformowane.

 

 

 

* Raport został opracowany w ramach Projektu i zawiera wyniki realizacji Projektu Optymalizacja produkcji wołowiny w Polsce, zgodnie ze strategią „od widelca do zagrody” współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 (POIG. 01.03.01-00-204/09).