Dariusz S. Minakowski
Obserwujemy w naszym kraju coraz większe zainteresowanie automatyzacją żywienia i utrzymania krów, w tym zastosowaniem robotów udojowych. Wynika to z potrzeb jakie niesie ze sobą wzrost towarowości stad bydła mlecznego. Nie bez znaczenia jest również konieczność zachowania wymaganej rytmiki produkcji i wysokiej jakości mleka, przy ograniczeniu nakładów pracy. Dodatkowym uzasadnieniem wprowadzania nowych aplikacji technologicznych w intensywnym użytkowaniu bydła mlecznego jest poprawa stanu zdrowotnego i dobrostanu zwierząt.
9 czerwca br. odbyło się w Bombalicach, gm. Gozdowo, w powiecie sierpeckim otwarcie w pełni zautomatyzowanej fermy krów pp. G. R. Tomaszewskich z synami. Ferma została wyposażona przez firmę LELY w niezbędne urządzenia, które automatycznie wykonują pracę za człowieka. W zakresie doju wykorzystywane są cztery roboty udojowe.
W imieniu gospodarzy oraz organizatorów spotkania, p. Joanna Aerts – dyrektor marketingu i komunikacji firmy LELY East Sp. z o. o., powitała zaproszonych gości oraz licznie zgromadzonych hodowców i producentów mleka.
Wśród zaproszonych gości byli m.in.:
- Wójt gminy Gozdowo – p. Dariusz Kalkowski oraz przewodniczący rady gminy Grzegorz Radkowski i Jacek Piekarski,
- Wójt gminy Bielsk – p. Józef J. Rozkosz oraz sekretarz gminy Krystyna Chyba,
- Starosta powiatu Sierpeckiego – p. Jan Laskowski oraz wice starosta p. Marek Gąsiorowski,
- Poseł Ziemi Płockiej – p. Piotr Zgorzelski,
- Prezes OSM Sierpc, p. Grzegorz Gańko oraz zastępca prezesa p. Adam Mazurowski wraz z Radą Nadzorczą, kierownik skupu Waldemar Keków i p. kierownik laboratorium Dorota Gańko,
- Dyrektor generalny LELY East Sp. z o.o. Gert Aerts wraz z zespołem pracowników,
- Dyrektor sprzedaży LELY Center w Kutnie – p. Łukasz Michalski z zespołem oraz menadżerem firmy p. Arkadiusz Tadeusiak,
- Inspektor Biura Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka Region Oceny Parzniew – p. Krzysztof Liszewski,
- Dyrektor Mazowieckiego Centrum Hodowli i Rozrodu Zwierząt – p. Łukasz Bruza oraz kierownik p. Andrzej Moskowski,
- powiatowy lekarz weterynarii– p. Zbigniew Zawalicha oraz rejonowy lekarz weterynarii – p. Artur Pacuła,
- Prezes Mazowieckiej Izby Rolniczej – p. Wiktor Szmulewicz,
- Dyrektor MODR oddz. w Płocku – p. Wojciech Banaszczak oraz pracownicy- p. Grażyna Gołębiewska oraz p. Krzysztof Biela,
- Dyrektor handlowy KSB Grupy – p. Robert Ziniewicz,
- przedstawiciel MODR oddz. w Ostrołęce – dr Witold Rzepiński,
- zespół pracowników ODR Sierpc.
Wymienić należy również obecność przedstawicieli firm współpracujących w realizacji zamierzeń inwestycyjnych i hodowlanych:
- Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska Sierpc,
- PFHBiPM Region Oceny Parzniew,
- KSB Grupa – firma budowlana,
- SGB Spółdzielcza Grupa Bankowa, Bank Spółdzielczy Mazowsze w Płocku Oddział w Bielsku,
- Zaopatrzenie Techniczne Rolnictwa Bugaj,
- Wipasz – producent pasz przemysłowych,
- Arntjen – wyposażenie obór,
- Stalkamp – konstrukcje stalowe,
- Firma Agro Technik Tafiły – dystrybutor maszyn LELY do produkcji pasz,
- AgroProgress,
- OHG Osnabrück Herdbuch – materiał zwierzęcy i genetyczny,
- SG Equipment Leasing.
Nowoczesny obiekt jakim jest dzisiaj ferma krów pp. Tomaszewskich, oddany został po rozbudowanie i modernizacji wcześniej istniejącego obiektu, przez przedsiębiorstwo KSB Grupa. Aktualnie ferma zasiedlona jest przez 249 krów rasy HF o średniej wydajności mleka 8300 kg w skali roku. Udój krów prowadzony jest przez cztery roboty udojowe LELY Astronaut A4. Docelowo przewiduje się, że pełna obsada zwierząt na fermie wynosić będzie 340 krów mlecznych. W związku z tym przewidywany jest zakup dodatkowo jednego robota udojowego LELY Astronaut A4. Zastosowanie robotów udojowych wpłynęło na zwiększenie częstotliwości udojów krów. Średnia liczba udojów jednej krowy wynosi obecnie 3.1. Wprowadzenie zrobotyzowanego systemu doju ćwiartkowego krów (każda ćwiartka ma dostosowany system pozyskiwania mleka) wpłynęło na poprawę stanu zdrowia gruczołu mlekowego, dobrostanu zwierząt oraz wydajności mlecznej. Średni czas doju 1 krowy wynosi 5,5 minuty. Dzięki zastosowaniu specjalnych sensorów i oprogramowania istnieje możliwość kontroli na bieżąco (on-line) stanów zapalnych wymienia (mastitis) poprzez badanie przewodności elektrycznej mleka. Niezależnie od tego monitoring składu mleka obejmuje również m.in. określenie zawartości białka, tłuszczu i laktozy a także LKS.
Dzięki specjalnemu systemowi czujników MQC (Milk Quality Control) mleko może być separowane (oddzielne zbiorniki M4Use) w przypadku krów chorych na subkliniczną lub kliniczną postać mastitis. Również mleko pozyskiwane od krów w okresie karencji po zastosowaniu antybiotyków lub innych leków weterynaryjnych jest kierowane do oddzielnych zbiorników, podobnie jak i siara.
Indywidualne podejście do każdej krowy i wprowadzenie doju ćwiartkowego z zastosowaniem pulsatora LELY 4 Effect, który odpowiednio sterowany dostosowuje pulsację w kubkach udojowych dla każdej ćwiartki wymienia. Wpływa to nie tylko na poprawę fizjologicznych funkcji gruczołu mlekowego, ale również umożliwia szybkie wykrycie nieprawidłowości w każdej ćwiartce wymienia w przypadku zmian jakościowych pozyskiwanego mleka (MQC). System lokalizacji strzyków TDS (trójwarstwowa technologia skanowania) umożliwia szybkie ich namierzenie i sprawne założenie kubków. Pozwala to na skrócenie czasu przebywania zwierząt w robocie udojowym i wyeliminowanie zbędnych czynności. Każdy robot wyposażony jest w panel sterowania (model Manager lub Operator), kolorowy dotykowy wyświetlacz E-link, który umożliwia przedstawianie kluczowych informacji o funkcjach i bieżącej obsłudze całego urządzenia. Zbierane dane mogą być przenoszone i odtwarzane na komputerze.
Zapoznając się z zrobotyzowanym systemem doju na fermie pp. Tomaszewskich można było naocznie przekonać się, że krowy stymulowane potrzebą pobrania nowej porcji pobrania paszy treściwej w automatycznej stacji żywienia w robocie udojowym wchodziły samodzielnie i bezstresowo do doju w robocie. W rezultacie dój odbywał się częściej, bardziej naturalnie i w fizjologicznie uzasadnionych odstępach czasu. Należy przy tym nadmienić, że krowy w sektorze produkcyjnym fermy w sposób dowolny decydowały się na pobieranie paszy (PMR) ze stołu paszowego, przebywanie na stanowiskach legowiskowych lub podejście do robota udojowego.
W żywieniu krów na fermie w automatycznej stacji żywienia zainstalowanej w robocie udojowym w zależności od wydajności mlecznej podawana była w kilku porcjach pasza treściwa w postaci granulowanej mieszanki paszowej. Do dyspozycji była granulowana mieszanka firmy Wipasz S-20 stosowana głównie w składzie PMR (5-8 kg/szt./dzień) dla wysokoprodukcyjnych krów oraz Energomilk (Wipasz) w ilości do 2 kg/szt./dzień. W żywieniu krów w początkowym okresie laktacji stosowany jest glicerol w ilości 200 g/szt./dzień w celu energetycznego dowartościowania PMR. Dodatkowo dla krów wysokoprodukcyjnych (>40 kg mleka szt./dzień) stosowane są specjalistyczne dodatki paszowe firmy AgroProgress w postaci Oligovitu Ekstra Plus Somat 2 – 100 g/szt./dzień, Prosacc 100 – 100 g/szt./dzień, niacyna – 35 g/szt./dzień, dwuwęglan sodu – 150 g/szt./dzień. Podstawowy skład PMR dla krów dojnych obejmował udział kiszonki z kukurydzy oraz sianokiszonki z traw z roślinami motylkowatymi. Dodatkowo w PMR stosowano sieczkę ze słomy zbóż jarych w ilości 0,5 kg/szt./dzień.
Interesująca jest również automatyczna obsługa stołu paszowego. Proces automatycznego podgarniania paszy (TMR/PMR) na stole paszowym odbywa się przy udziale robota Lely Juno 150. Zabieg ten (przy niewielkim zużyciu energii elektrycznej) umożliwia utrzymanie porządku na stole paszowym i udostępnienie w sposób ciągły rozrzuconej paszy PMR zwierzętom. Sprzyja to zwiększeniu pobrania sm i w efekcie tego wzrostowi wydajności mlecznej krów.
Podczas uroczystego otwarcia obory w Bombalicach firma Lely zaprezentowała także automatyczny system przygotowania i zadawania paszy PMR za pomocą robota Lely Vector. Napełnienie surowcami paszowymi odbywa się w tym przypadku podobnie, jak w wozach paszowych – mechanicznie. Istnieje możliwość dozowania poszczególnych komponentów w zależności od ustalonego składu miksu PMR, dla danej grupy technologicznej krów. Oprogramowanie systemu automatycznego przygotowania i zadawania paszy LELY Vector umożliwia wykorzystanie aktualnych danych dotyczących wartości pokarmowej stosowanych materiałów paszowych i ich udziału w dawce.
W wydzielonej części fermy znajduje się sektor do odchowu cieląt. Do odpajania najmłodszych cieląt wykorzystano automat LELY Calm, w którym podawane jest świeże pójło z preparatów mlekozastępczych lub mleko. Automat ten umożliwia po identyfikacji cieląt indywidualne dozowanie pójła, które jest przygotowywane na bieżąco, o właściwej temperaturze i wymaganej koncentracji składników.
W programie żywienia najmłodszych cieląt wykorzystywane są preparaty mlekozastępcze firmy LELY – Lely Caltive Buster, Lely Caltive Milk oraz pasza stała w postaci mieszanki treściwej z udziałem całych ziaren kukurydzy i jęczmienia. Kilkakrotne odpajanie cieląt w ciągu doby z zachowaniem cykliczności ogranicza istotnie wystąpienie zaburzeń w funkcjach przewodu pokarmowego cieląt i wpływa korzystnie na wyniki ich odchowu. Pasze stałe w postaci siana bardzo dobrej jakości oraz mieszanki paszowej z całym ziarnem kukurydzy, cielęta otrzymują od 10 dnia życia ad libitum.
Wprowadzony na fermie system e-zarządzania stadem przy zastosowaniu oprogramowania T4C umożliwia na bieżąco wykorzystanie wszystkich niezbędnych danych i informacji o poszczególnych krowach i podejmowanie właściwych decyzji żywieniowych oraz organizacyjno-produkcyjnych.
Zapoznając się z nowoczesną, w pełni zautomatyzowaną fermą krów pp. G. R. Tomaszewskich z synami, trudno jest oprzeć się wrażeniu, że sprawne funkcjonowanie nowego obiektu jest wspólnym sukcesem, zaangażowanych w realizację inwestycji gospodarzy oraz ich profesjonalnej wiedzy w chowie bydła mlecznego a także wyspecjalizowanej firmy LELY, która wyposażyła fermę w najnowocześniejsze maszyny i urządzenia.
Szczególnym osiągnięciem firmy LELY jest w pełni zautomatyzowany cykl produkcji mleka, zintegrowany z produkcją pasz podstawowych, precyzyjnym żywieniem krów oraz nowoczesnym systemem odchowu cieląt.
Mleczny sukces z LELY, w przypadku nowej inwestycji pp. Tomaszewskich polega również na tym, że centralne miejsce w całym cyklu produkcji zajmuje krowa mleczna, której stan zdrowia i dobrostan znajdują się w centrum uwagi, a żywienie jest ściśle dostosowane do aktualnych potrzeb pokarmowych krów.