Robert Szulc
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Oddział w Poznaniu
To, że polskie rolnictwo zrobiło ogromny przeskok technologiczny, m.in. zwiększając wydajność produkcji, zapewniając większy dobrostan zwierzętom inwentarskim, dbając o środowisko naturalne – jest bezsprzecznym faktem. Szczególnie dostrzegalny jest postęp pod względem produkcji pasz.
Poniższy artykuł ma na celu przybliżyć zagadnienia związane ze zbiorem kukurydzy w technologii kiszonkowej oraz zaprezentować wybrane maszyny i urządzenia obecnie używane i polecane do wyżej wspomnianego zabiegu agrotechnicznego.
Jedną z najistotniejszych roślin pastewnych, odgrywających znaczną rolę w produkcji mleka jest kukurydza. Była to roślina znana i uprawiana z uwagi na swoje niezwykle cenne składniki i właściwości już w zamierzchłych czasach przez Inków i Azteków. Obecnie przy sprzyjających warunkach środowiskowych i odpowiedniej agrotechnice – wydajność kukurydzy może sięgać 10 i więcej ton/1 ha.
Na podstawie danych GUS wiadomo, że w latach 2006-2010, powierzchnia uprawy kukurydzy w naszym kraju wynosiła około 700 000 ha, z czego w technologii na kiszonkę około 400 000 ha. Kolejne lata wskazują na niewielki wzrost tych wartości, ale w technologii ziarnowej.
Niezwykle ważnym zabiegiem dla jakości kiszonki jest sam zbiór roślin – Rys. 1. W technologii zbioru kukurydzy na kiszonkę zbiór roślin odbywa się w całości z wykorzystaniem maszyn zwanych sieczkarniami. W Polsce wyróżnia się zazwyczaj dwa podstawowe kierunki uprawiania kukurydzy w celach karmienia zwierząt: na kiszonkę z całych roślin i ziarna lub tylko z samych kolb.
Maszynami stosownymi do zbioru kukurydzy są urządzenia agregatowane z ciągnikiem rolniczym – i pracujące jako maszyny przyczepiane do ciągnika rolniczego lub też – i to coraz częściej spotykane – są używane maszyny samobieżne. Posiadające własny napęd – silnik spalinowy – kabinę dla kierowcy i możliwości samodzielnego poruszania się także po drogach publicznych, sieczkarnie samobieżne, znajdują coraz większe zainteresowanie.
Rynek współczesny jest coraz bardziej nasycony ofertą maszyn do zbioru płodów rolnych i nie ma potrzeby pośpiechu przy ich wyborze. Powinno się natomiast bardzo dokładnie zapoznać z aktualną ofertą prezentowaną przez producenta lub przedstawiciela handlowego, tak by móc precyzyjnie zweryfikować wszelkie wątpliwości i zdobyć wystarczającą wiedzę na temat danej maszyny, jej parametrów pracy, możliwości i posiadanych funkcji.
Co oferuje rynek sieczkarń?
Na rys. 1 przedstawiono przykład przyczepianej do ciągnika rolniczego sieczkarni (model MC 180 S Quattro) do kukurydzy. Jest to maszyna czterorzędowa, pozwalająca precyzyjnie ciąć kukurydzę na kawałki o długości 4,5 lub 6 cm. Niezwykle ważnym elementem roboczym są dwa bębny podające z czego jeden z nich jest gładki, a drugi karbowany, przenoszące ściętą masę kukurydzy pod koło zamachowe sieczkarni. Producent oferuje także modele jedno- i dwurzędowe (zaczepiane) oraz czterorzędową sieczkarnie montowaną frontalnie. W tabeli 1 zaprezentowano najistotniejsze dane techniczne trzech modeli sieczkarni.
Z kolei na zbiorczym rysunku 6 zaprezentowano nowoczesną i wydajną sieczkarnię Jaguar, spełniającą wszystkie wymagania stawiane przed producentem kiszonek. Cechami wyróżniającymi tę maszynę samobieżną jest posiadanie bębna siekącego typu V-MAX, wyposażonego w maksymalnie 36 noży o zmiennym obłożeniu noży, co z łatwością pozwala uzyskać sieczkę o długości od 3,5 mm do 37 mm. Montaż jest bardzo łatwy – do tego celu używa się tylko dwóch śrub mocujących nóż na gwiazdach bębna. Pozwala to zaoszczędzić 50% czasu. Urządzenie cechuje wysoka stabilność dzięki łopatkowemu kształtowi i zamocowaniu noży, które przejmują siły cięcia bezpośrednio z gwiazd bębna. Sieczkarnia Jaguar jest wyposażona we wspomaganie satelitarne GPS PILOT, który wykorzystuje sygnały Global Positioning System i automatycznie prowadzi maszynę wzdłuż krawędzi cięcia. Obsługa GPS PILOT odbywa się przez CEBIS MOBILE zdolny do współpracy z ISOBUS, który można wykorzystać także do kierowania innymi maszynami CLAAS, w aplikacjach ISO lub do CEMOS w LEXION. Nowością na rynku jest funkcja „kopiowanie z AUTO PILOT”. Okazuje się, że zbiór kukurydzy posianej w rzędach często jest także bezrzędowym przyrządem żniwnym. Dwa pałąki kopiujące rozpoznają po dwa rzędy kukurydzy. Odpowiednie sygnały kopiowania przetwarzane są w impulsy kierowania. Dwurzędowe kopiowanie pozwala na automatyczne kierowanie maszyną w rzędach o rozstawie od 37,5 cm do 80 cm.
Przykład innej samojezdnej sieczkarni przedstawiono na rys. 7. Posiada ona nowy dyskowy zgniatacz ziarna KernelStar. Jego opatentowane dyski nie tylko uszkadzają ziarna, ale także je dodatkowo rozbijają. Zaprezentowana sieczkarnia wyposażona została także w bardzo przydatny czujnik HarvestLab, pozwalający dokonywać pomiarów składników w czasie rzeczywistym pracy sieczkarni, co pozwala rolnikowi na bardzo precyzyjną kontrolę podczas produkcji kiszonki.
Zakończenie
Współczesna produkcja mleka wymaga spełniania przez producenta wielu warunków. Jednak pierwszym etapem, o który rolnik musi zadbać jest produkcja paszy. Niewłaściwy zbiór kukurydzy oraz nieprawidłowe zakiszanie może zniwelować dotychczasowe starania rolnika w zakresie utrzymania i właściwie dobranej genetyki.
Literatura dostępna u autora