Archiwum
Tejlerioza – co to takiego?
Zdzisław Gliński, Krzysztof Kostro
AP Lublin
W wykazie chorób zwierząt Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt (OIE) znajduje się tejlerioza. Jest to pasożytnicza choroba bydła wywołana przez Theilerie, które są obligatoryjnymi śródkomórkowymi pierwotniakami przenoszonymi przez kleszcze. Najważniejsze znaczenie u bydła odgrywa Theileria annulata i Theileria parva. Tejlerioza jest uważana za jedną z najniebezpieczniejszych pierwotniaczych chorób bydła.
Epidemiologia
Theileria annulata, która atakuje bydło w Północnej Afryce, krajach położonych nad Morzem Śródziemnym, na Środkowym Wschodzie, Indiach, Azji i terenach byłego Związku Radzieckiego, jest przyczyną tropikalnej (śródziemnomorskiej) tejleriozy. Theileria parva występuje w 13 krajach Afryki subsacharyjskiej, gdzie wywołuje gorączkę nadbrzeżną (East Coast fever, Corridor disease and January disease). Kilka gatunków Theileria takich jak: Theileria taurotragi i T. mutans są niechorobotwórcze lub wywołują chorobą o łagodnym przebiegu, zaś Theileria velifera jest niechorobotwórcza. Występują one głównie w Afryce i ich obecność komplikuje epidemiologię tejleriozy.
Etiologia i patogeneza
Theileria ma wygląd drobnych pałeczkowatych tworów (0,5-3,0 μm). Niekiedy w zakazonych komórkach występuje w formie pierścieni, przecinków i krążków. Rozmnaża się głównie w erytrocytach. Schizonty pasożyta występują w krwinkach białych, limfocytach śledziony, wątroby i węzłów chłonnych (Ryc. 1), zaś piroplazmy występują w krwinkach czerwonych (Ryc. 2). Szczepy Theileria annulata różnią się chorobotwórczością. Mogą powodować upadek do 90% zakażonego bydła. Wektorem Theileria annulata są kleszcze z rodzaju Hyalomma, Theileria parva kleszcze z rodzaju Haemophysalis, a wektorem Theileria mutant są kleszcze z rodzaju Amblyoma. Larwy i nimfy kleszcza zarażają się krwią bydła, w której występują gametocyty pasożyta, natomiast dojrzałe kleszcze są wektorami Theileria na zdrowe zwierzęta.
Dostęp do wszystkich artykułów archiwalnych znajdujących się na naszym portalu jest możliwy po wykupieniu prenumeraty czasopisma.