Archiwum
Zapalenie gruczołu mlekowego wywołane zakażeniem gronkowcem złocistym
Marta Kaliciak, Maciej Adamski
UP Wrocław
Zapalenie gruczołu mlekowego stanowi nadal główny problem w stadach bydła mlecznego. Dotyka ono szczególnie stad wielkotowarowych i tym samym stanowi ważną przyczynę strat ekonomicznych tych gospodarstw. Mastitis może być wywoływane zarówno przez bakterie środowiskowe, jak i zakaźne. Na szczególną uwagę zasługują gram-dodatnie bakterie z rodziny Staphylococcus.
Najczęściej występującą i najtrudniejszą w leczeniu zapalenia wymienia jest infekcja Staphylococcus aureus, czyli gronkowcem złocistym. Większość szczepów tego patogenu wytwarza szereg szkodliwych toksyn. Egzotoksyny wydzielane przez te bakterie prowadzić mogą do gorączki, zespołu wstrząsu septycznego, czy też obumierania makrofagów i leukocytów wielojądrzastych. Drugą grupę toksyn gronkowcowych stanowią hemolizyny (α, β, γ i δ) powodujące rozpad erytrocytów. Bardzo ważnym czynnikiem determinującym chorobotwórczość gronkowców jest białko A, które blokuje wiązanie swoistych przeciwciał z komórką bakteryjną, chroniąc ją przed odpowiedzią organizmu gospodarza. Enzymy wydzielane przez bakterie Staphylococcus aureus również warunkują ich chorobotwórczość. Do związków tych należą m.in.: fosfolipaza, fibrynolizyny, czy β-laktamaza. Fosfolipaza powoduje rozkład fosfolipidów błon komórkowych ułatwiając tym samym rozprzestrzenianie się gronkowca w zainfekowanym organizmie. Fibrynolizyna niszczy przeciwciała IgG oraz jest jednym z czynników ułatwiających penetrację komórek bakteryjnych do sąsiednich tkanek. Natomiast β-laktamaza to enzym odpowiedzialny za rozkład cząsteczek antybiotyków z grupy β-laktamów (np. penicylin), w znacznej mierze odpowiada za antybiotykooporność gronkowca złocistego w zakresie penicylin i cefalosporyn. Ponadto Stahpylococcus aureus również wyposażone są w mechanizmy upośledzające procesy immunologiczne organizmu, który zasiedlają. Polisacharydowa otoczka śluzowa tych bakterii uniemożliwia komórkom fagocytarnym ich rozpoznanie, zapobiegając tym samym fagocytozie (pochłanianiu komórkowemu). Staphylococcus aureus jest drobnoustrojem zakaźnym, niebezpiecznym zarówno dla zwierząt, jak i ludzi.