Archiwum
Krzyżowanie międzyrasowe bydła mlecznego - za i przeciw
Piotr Wójcik
Instytut Zootechniki – Państwowy Instytut Badawczy
Mówiąc o krzyżowaniu międzyrasowym i tzw. mieszańcach często podchodzimy do problemu z rezerwą, traktując to bydło jako gorsze. Tymczasem, jest to metoda powszechnie stosowana w doskonaleniu ras a efektem tych działań są przecież obecnie użytkowane rasy bydła mlecznego. Metoda ta pozwala nie tylko na uzyskanie potomstwa o lepszym genotypie, ale przede wszystkim umożliwia w obrębie gospodarstwa na prowadzenie prac zwiększających efektywność produkcji i obniżenie inbredu.
W gospodarstwach nastawionych na maksymalizację produkcji, a nie prowadzących hodowli zarodowej bydła mlecznego, krzyżowanie międzyrasowe pozwala na poprawę wielu cech użytkowych i fenotypowych. Od kilku lat obserwujemy przy wysokim użytkowaniu zwierząt skracanie się czasu użytkowania zwierząt (długowieczność produkcyjna), czy obniżenie się zdrowotności krów i spadek płodności. Każdy w swoim gospodarstwie spotkał się z jednym z tych problemów i pewnie poszukiwał rozwiązań, wśród których mogły być próby wykorzystania innych ras do krzyżowania. Dobrym przykładem krzyżowania międzyrasowego jest obecne nasze bydło polskie holsztyńsko-fryzyjskie, które powstało na bazie wielopokoleniowych prac hodowlanych z udziałem rodzimych ras bydła czarno-białego. W efekcie uzyskano u krów wzrost ilości składników mleka a w szczególności kazeiny, suchej masy oraz tłuszczu. Zmieniła się sylwetka krowy począwszy od kalibru, długości kłody, długości i suchości nóg a kończąc na budowie wymienia. Krowy odznaczają się teraz większą żernością, tym samym w stosunku do ras rodzimych przetwarzają ponad 51% energii pochodzącej z paszy na mleko. Teraz stanowi ono ponad 90% pogłowia bydła mlecznego w Polsce. Obecnie w wielu gospodarstwach duży nacisk kładzie się na poprawę szeroko rozumianej długowieczności krów pozwalającej na utrzymanie w stadzie sztuk wybitnych a nawet całych linii. Biorąc pod uwagę, że cecha ta jest bardzo złożona, nisko odziedziczalna i wiele czynników determinuje ją, praca nad wydłużeniem życia produkcyjnego krów jest bardzo trudna. Proponowane krzyżowania międzyrasowe, jak wykazały badania, opierając się dodatkowo o efekt heterozji pozwalają na wydłużenie życia krów o około 18% względem pokolenia rodzicielskiego.