Archiwum
Rośliny bobowate (motylkowate) w uprawie polowej
Marzenna Olszewska
Katedra Łąkarstwa i Urządzania Terenów Zieleni
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
W ostatnich latach w krajowym rolnictwie zmierzającym w kierunku gospodarowania w systemie zrównoważonym i ekologicznym, znacząco wzrasta rola roślin bobowatych jako źródła paszy wysokobiałkowej, chętnie zjadanej przez zwierzęta. W produkcji pasz bobowate są cennymi roślinami o dużych walorach żywieniowych wynikających z wysokiej zawartości białka (18-25%, korzystny skład aminokwasowy), niskiej zawartości włókna (szczególnie ligniny i hemicelulozy), dobrej strawności, wysokiej zawartości wapnia, fosforu, potasu, mikroelementów i witamin (B, C, D i K, prowitaminy A) oraz dobrej smakowitości. Uprawiane w mieszankach z trawami zwiększają plonowanie, poprawiają smakowitość paszy oraz wydajność zwierząt. Mogą być wykorzystywane zarówno w użytkowaniu kośnym, jak i pastwiskowym. Zielonka z roślin bobowatych może być przeznaczona do bezpośredniego skarmiania lub stanowić cenny surowiec do produkcji kiszonek, sianokiszonek, siana i suszu.
W uprawie polowej zastosowanie znajdują głównie koniczyna łąkowa (czerwona), koniczyna biała, lucerna (siewna i mieszańcowa) oraz seradela. W strukturze zasiewów roślin bobowatych drobnonasiennych dominują koniczyny, zajmują one ponad 52% powierzchni uprawy wszystkich bobowatych drobnonasiennych, drugie miejsce zajmują lucerny, a następnie seradela. Spośród wymienionych roślin największe wymagania glebowe ma koniczyna łąkowa, a najmniejsze seradela (tab. 1)
Najlepszymi przedplonami dla koniczyn są rośliny okopowe, rzepak oraz zboża ozime, nieco gorszymi zboża jare. Koniczyny nie powinny być uprawiane po innych roślinach bobowatych, ani po sobie częściej niż co 4-5 lat. Zbyt częste następstwo po sobie może spowodować wykoniczynienie, którego przyczyną jest nagromadzenie w glebie patogenów grzybowych, szkodników, bakteriofagów, niszczących bakterie brodawkowe i obniżających plonowanie.