Archiwum
Wydajność mleczna i żywienie a wskaźniki rozrodu krów
Krzysztof Bilik
IZ PIB, Dział Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa
W wysoko wydajnych stadach krów mlecznych produkcja mleka nie przebiega bez przeszkód, ze względu na wiele różnych czynników wpływających na wskaźniki rozrodu. Płodność krów zależy bowiem nie tylko od czynników fizjologicznych, ale także od żywienia, obsługi, utrzymania i metod rozrodu. Do głównych czynników wpływających na zmniejszoną płodność krów mlecznych, należy zaliczyć: niewłaściwe wykrywanie rui oraz brak skutecznego zapłodnienia z powodu niewłaściwych technik inseminacyjnych i zaniedbań inseminatorów (Tischner, 2010). Brak ciąży po przeprowadzonej inseminacji (kryciu) może być również spowodowany złą jakością nasienia lub zamieraniem zarodków, wynikającym z nieprawidłowego ich rozwoju lub niewłaściwego postępowania z krowami w ciąży.
Zakładane wskaźniki rozrodu w stadach krów mlecznych
Powszechnie jeszcze występujące, szczególnie w wysoko wydajnych stadach krów mlecznych zaburzenia w rozrodzie to jeden z najważniejszych problemów zdrowotnych i ekonomicznych, rzutującym na opłacalność produkcji mleka. Przy nieskutecznym rozrodzie hodowcy ponoszą bowiem dodatkowe koszty związane z nieterminowym zacieleniem się krów (w tym: zakupem dodatkowych porcji nasienia, mniejszą ilością udojonego mleka w danym roku i urodzonych cieląt) oraz opieką weterynaryjną. W konsekwencji nieudany rozród wpływa na wydłużenie się okresu międzywycieleniowego i zwiększenie procentowego udziału krów w stadzie charakteryzujących się przedłużonymi laktacjami. Pod koniec takich laktacji zwierzęta przy zbyt intensywnym żywieniu w stosunku do uzyskiwanej wydajności są zbytnio zapasione, co wpływa negatywnie na ruję i skuteczne zapłodnienie (Kowalski i Twardoń, 2002). Skuteczny rozród w wysoko wydajnych stadach bydła mlecznego jest więc głównym wyznacznikiem opłacalności produkcji mleka (Stevenson, 2001). W badaniach amerykańskich wykazano na przykład, że poprawienie wskaźników płodności poprzez: zmniejszenie ilości dni do pierwszego krycia z 80 do 60 dni, zwiększenie skuteczności wykrywania rui z 50 do 60% oraz poprawienie wskaźnika zapłodnień z 35% do 50%, zwiększyło dochód netto w stadzie 300 krów mlecznych o około 18 490 $ (Hady i in., 1994). Zalecane wskaźniki rozrodu w wysoko wydajnych stadach krów mlecznych przedstawiono w tabeli 1.
