Hodowca Bydła 2/2021

Agata Karpowicz; Zakład Hodowli Bydła IZ PIB w Balicach

Siara (colostrum) nazywana płynnym złotem lub eliksirem życia jest pierwszym i najważniejszym pokarmem pobieranym przez noworodka. Jest to skoncentrowana mieszanina wszystkich niezbędnych składników pokarmowych, witamin, pierwiastków i związków mineralnych, substancji biologicznie czynnych oraz przede wszystkim przeciwciał wyprodukowanych przez organizm matki. Podanie cielęciu siary dobrej jakości możliwie w jak najszybszym czasie po wycieleniu decyduje o jego odporności biernej na choroby, szczególnie układu oddechowego i pokarmowego, oraz kondycji w pierwszych tygodniach życia, a także o wydajności przyszłej krowy mlecznej. Liczne badania wskazują, że prawidłowe odpojenie cielęcia siarą dobrej jakości jest dla wydajności mlecznicy istotniejsze niż jej potencjał genetyczny. Zarządzanie siarą to proces obejmujący nie tylko właściwe i szybkie podanie siary cielęciu, jej dystrybucję i zagospodarowanie w gospodarstwie, ale również właściwie przygotowanie krowy w okresie zasuszenia oraz do porodu. Siara w życiu cielęcia pełni dwie funkcje. Podstawowe składniki pokarmowe tj. białka, tłuszcze, witaminy, substancje mineralne, a także hormony pełnią funkcję odżywczą pokrywając zapotrzebowanie pokarmowe noworodka w pierwszych dniach jego życia, odpowiadają za wzrost i rozwój narządów oraz przebieg procesów metabolicznych w organizmie cielęcia. Z kolei substancje takie jakie leukocyty, cytokiny, niektóre peptydy (lizozym, laktoferyna, laktoperoksydaza), a przede wszystkich immunoglobuliny są odpowiedzialne za rozwój układu odpornościowego cielęcia, ochronę układu pokarmowego przed patogenami i jego oczyszczenie (wydalenie smółki). Siara produkowana jest w wymieniu krowy od paru godzin przed porodem do kilku dni po ocieleniu. Największe stężenie wymienionych składników występuje w siarze bezpośrednio po wycieleniu, a wraz z upływem czasu ich koncentracja szybko maleje. Poziom immunoglobulin obniża się nieprzerwanie od drugiej godziny po ocieleniu.

Zaloguj się, aby zobaczyć.

Monika Kopaczel-Radziulewicz

Polska stanowi ważny i intensywnie rozwijający się rynek dla wysokiej jakości urządzeń do pozyskiwania mleka marki Dairymaster. Po pierwszych sukcesach i pierwszych instalacjach postawiono na rozszerzenie oferty dystrybucji i usług w Polsce. Dairy System Poland w PiątnicyObsługą gospodarstw w Polsce zajmie się Dairy System Poland (DSP), firma utworzona przez przedsiębiorstwo Somatik, polską firmę partnerską w zakresie dystrybucji i usług na terenie naszego kraju. W Piątnicy powstaje główna siedziba handlowa Dairy System Poland ze stałą ekspozycją, na której będzie można poznać bliżej rozwiązania oferowane przez markę Dairymaster. Na miejscu hodowca może liczyć na fachowe doradztwo. Docelowo mają powstać 3-4 takie miejsca w Polsce. Każde z nich będzie powiązane z serwisem na danym terenie. Tomasz Palak, właściciel punktu handlowego w Piątnicy wyjaśnił, że jego oddział powiązany jest z punktem serwisowo-naprawczym Zdzisława Mieczkowskiego, znajdującym się w gminie Zambrów, w miejscowości Cieciorki. Ekipa pana Zdzisława montuje, serwisuje i naprawia hale udojowe w okolicy. Jeszcze w tym roku powstanie w Cieciorkach magazyn części zamiennych.  Warto dodać, że w Piątnicy, będzie można zamówić również inne elementy wyposażenia obór min. materace, wygrodzenia, wentylatory, poidła, budki dla cieląt, czy chemię udojową i preparaty do higieny wymion. Fachowe doradztwo, wiedza i wieloletnia praktyka właściciela z pewnością pomoże rolnikowi podjąć właściwą decyzję. 

Zaloguj się, aby zobaczyć.

Michał Boćkowski

Podobnie jak ma to miejsce w przypadku żywienia człowieka, tak też i u krów, elementem wyposażania, które przewidziano do pobierania pokarmu jest stół. W przypadku żywienia bydła fachowym pojęciem jest określenie – stół paszowy. Stół paszowy jako element ciągu paszowego zalicza się do najważniejszych miejsc w oborze. To tutaj skupiają swoją uwagę nie tylko zwierzęta, ale i obsługujący je ludzie. Dlatego obszar zadawania/pobierania paszy powinien gwarantować osiąganie wysokiego poziomu jakości zarówno pobierania pasz przez bydło, jak i zadawania pasz przez obsługujący stado personel. Obora jest rodzajem budynku, w którym krowy aktywnie wypełniają większość swoich czynności życiowych, obejmujących oddawanie mleka, odpoczynek, pobieranie paszy i wody. Każdej z czynności powinien towarzyszyć wysoki poziom komfortu zwierząt. W szczególności dotyczy to strefy żywieniowej. Warunki, w jakich zwierzęta pobierają paszę nie pozostają bez wpływu na ich wskaźniki produkcyjne, kondycję jak i ogólną ocenę procesu żywienia, rozpatrywanego chociażby w kategoriach mechanizacji i automatyzacji.  Na przebieg procesu pobierania przez zwierzęta paszy, tak objętościowej jak i treściwej wpływa funkcjonalność strefy zadawania i pobierania paszy. Istotnym kryterium oceny projektu strefy żywienia bydła w oborze jest jej położenie: w centralnej części obory lub w bocznych częściach budynku inwentarskiego. Wspomniane położenie niejednokrotnie konfrontuje się z dostępem promieni słonecznych do wnętrza obory poprzez świetliki, co w przypadku nadmiernego nasłonecznienia paszy może stwarzać ryzyko obniżenia jej jakości.

Zaloguj się, aby zobaczyć.

Corteva

Firma rozpoczyna sprzedaż online topowych odmian kukurydzy Pioneer®.Dostawy są realizowane bezpłatnie. Warszawa, 10 lutego 2021 – Corteva Agriscience uruchomiła nowy sklep online, w którym producenci rolni w Polsce mogą kupić wysokowydajne odmiany kukurydzy Pioneer® szybko, łatwo i bezpiecznie. Polska jest pierwszym krajem w Europie, w którym Corteva Agriscience zaproponowała zakupy swoich produktów bezpośrednio od producenta, jako uzupełnienie usług doradztwa i wsparcia sprzedaży, oferowanych rolnikom przez przedstawicieli handlowych firmy. 

Zaloguj się, aby zobaczyć.

Przemysław Marek

Podłogi w oborach stanowią bardzo ważny element infrastruktury, a ich wytrzymałość oraz stan techniczny mają znaczący wpływ na utrzymywane w budynku zwierzęta. Zagadnienia związane z optymalizacją kształtowania podłoża w oborach uwzględniają aspekty dobrostanu zwierząt, bezpieczeństwa pracy oraz ochrony środowiska przed emisją szkodliwych substancji. Rodzaj stosowanego podłoża związany jest bezpośrednio z typem konstrukcji obory, rozwiązaniami z zakresu usuwania i magazynowania odchodów i systemem utrzymania. Jednak niezależnie od tego podłogi muszą zawsze zapewniać utrzymywanym zwierzętom wymagany poziom dobrostanu. Wpływ podłoża na dobrostan i zdrowotność bydłaPodłogi są tym elementem w oborze, z którym krowy mają kontakt przez całe życie. Prawidłowo zaprojektowane i wykonane dają zwierzętom dobre podparcie, stabilność chodu oraz wygodne miejsce do leżenia. Źle wykonane lub zniszczone są przyczyną chorób, pogorszenia wyników produkcyjnych i często groźnych upadków. Ponadto śliskie lub uszkodzone podłogi są również niebezpieczne dla obsługujących oborę pracowników.

Zaloguj się, aby zobaczyć.

Martyna Wilk

Prawidłowe rozdrobnienie i wymieszanie komponentów dawki pokarmowej dla krów mlecznych umożliwia osiągnięcie maksymalnej wydajności oraz zapewnia wysoką zdrowotność stada. Nowoczesne systemy żywienia umożliwiają osiągnięcie maksymalnego poziomu produkcji w stadzie, w pełni wykorzystując potencjał genetyczny zwierząt. Fizjologia żywienia przeżuwaczyZwierzęta przeżuwające charakteryzuje wielokomorowy żołądek (żwacz, czepiec, księgi, trawieniec), który do prawidłowego funkcjonowania wymaga pasz objętościowych o odpowiedniej strukturze. Żwacz to największy przedżołądek, pełniący funkcję komory fermentacyjnej, osiąga masę ok. 100 kg oraz objętość nawet 250 litrów. Wyspecjalizowany układ pokarmowy dzięki symbiotycznej mikroflorze, zasiedlającej żwacz umożliwia przeżuwaczom wykorzystanie ciężko strawnych składników roślinnych m.in. włókna surowego (celuloza, hemiceluloza, lignina, kutyna, suberyna, pektyny i gumy), biorą udział w trawieniu kompleksu lignino-celulozowego. Mikroorganizmy zasiedlające żwacz odpowiadają również za rozkład białka (70-90%) obecnego w paszach roślinnych, enzymy proteolityczne obecne w płynie żwaczowym rozkładają je do peptydów, aminokwasów, amoniaku i lotnych kwasów tłuszczowych (kwas octowy, kwas propionowy, kwas masłowy). Uwolniony amoniak wykorzystywany jest przez mikroflorę żwacza do syntezy białka bakteryjnego. Białko pochodzenia mikrobiologicznego jest przyswajane przez pierwotniaki, które wykorzystują je na własne potrzeby bytowe. W środowisku żwacza dochodzi również do reakcji syntezy aminokwasów egzogennych z niebiałkowych związków azotowych oraz witamin z grupy B i K. 

Zaloguj się, aby zobaczyć.

Mirosław Gabryszuk, Renata Gabryszuk; Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach

Maksymalne wykorzystanie potencjału produkcyjnego bydła jest możliwe tylko przy optymalnym żywieniu. Jednak mimo prawidłowo skomponowanej dawki pokarmowej nie zawsze uzyskuje się spodziewane rezultaty. Może to wynikać z obecności substancji antyżywieniowych (antyodżywczych) w paszach, które prowadzą do obniżenia ich wartości pasz, a nawet mogą być szkodliwe dla zdrowia zwierząt. Substancje te obniżają efekty produkcyjne poprzez negatywny wpływ na pobieranie paszy (zmniejszenie pobierania), obniżenie współczynników aktywności i wchłaniania oraz pogorszenie wykorzystania pobranych składników pokarmowych (zaburzenia metaboliczne). Mogą doprowadzić do szeregu chorób układu pokarmowego, a nawet do śmierci zwierzęcia. Do substancji antyżywieniowych zaliczamy m.in.: alkaloidy, glikozydy, taniny, lektyny, olejki eteryczne, inhibitory proteaz, kwas erukowy i fitoestrogeny. Na pastwiskach i łąkach występują gatunki roślin, które obniżają wartość pokarmową pasz i stanowią źródło szkodliwych substancji dla zwierząt. Obecność tych substancji, w tym również trujących – tzw. fitotoksyn, związana jest najczęściej z pełnieniem przez nie różnych funkcji obronnych w roślinie – przed chorobami, szkodnikami, pasożytami i niesprzyjającymi warunkami pogodowymi czy ochronnych przed urazami mechanicznymi. Związki te spożywane z roślinami przez bydło działają w mniejszym lub większym stopniu szkodliwie na ich zdrowie. Pobrane w małych ilościach zazwyczaj nie są szkodliwe, a nawet mogą korzystnie wpływać na organizm, np. fitoestrogeny, czy saponiny i taniny. Toksyczne związki wytwarzane przez rośliny mogą być spożywane przez zwierzęta zarówno przypadkowo, często jednorazowo, jak i mogą być pobierane wraz z codzienną dawką pokarmową, kumulując się w organizmie. Nadmierna dawka związków szkodliwych, spowodowana nieodpowiednim doborem gatunkowym roślin, czy niewłaściwymi warunkami przechowywania pasz, może niekorzystnie wpływać na zdrowotność i produkcyjność zwierząt, a w konsekwencji również na jakość surowców, które od nich uzyskujemy (tabela 1.). Wiele z tych szkodliwych substancji czynnych wykazuje właściwości toksyczne, dlatego w przypadku przenikania do mleka stanowią zagrożenie dla zdrowia konsumenta, np. alkaloidy, w tym geramina, germeryna i cykutotoksyna. Substancje antyżywieniowe pochodzące z roślin prowadzą również do pogorszenia walorów smakowo-zapachowych mleka oraz surowców i produktów z niego wytwarzanych, co w rezultacie prowadzi do braku akceptacji takich wyrobów przez konsumentów. Na przykład alkaloidy nadają gorzki smak mleku, a w konsekwencji również produktom mlecznym.

Zaloguj się, aby zobaczyć.

Józef Krzyżewski; Instytut Genetyki i Hodowli Zwierząt Polskiej Akademii Nauk w Jastrzębcu

Rośliny z rodziny bobowatych (Papilionaceae), do których należy lucerna, były cenione już od starożytności. W wiekach średnich rycerze Imperium Rzymskiego szczególnie doceniali tę grupę roślin, ponieważ widzieli korzystny wpływ ich skarmiania na kondycję koni. Poglądy na temat wysokiej wartości pokarmowej lucerny nie uległy zmianom aż do dnia dzisiejszego. W ostatnich latach, lucerna, jako pasza objętościowa w żywieniu bydła, zdobywa coraz większą popularność. Ze względu na głęboki, silnie rozgałęziony system korzeniowy, sięgający nawet do głębokości 4 m, może pobierać wodę z głębszych warstw gleby, co ma istotne znaczenie ze względu na występowanie w ostatnich latach długotrwałych okresów suszy, trwających nieraz w okresie całego sezonu wegetacyjnego. Ważną zaletą jest zdolność wiązania azotu atmosferycznego dzięki bakteriom brodawkowym z rodzaju Rhizobium, żyjącym na korzeniach tej rośliny. Ta swoista symbioza pozwala uzyskać plon z 1 ha w 3-4 pokosach wynoszący 35-55 ton świeżej masy (8-10 ton suchej masy), w której znajduje się 1,5-2 ton białka. Wartość paszowa lucerny uzyskanej z 1 ha jest porównywalna z wartością pięciu ton poekstrakcyjnej śruty rzepakowej. Należy zaznaczyć, że białko zawarte w lucernie charakteryzuje się wysoką wartością biologiczną, ze względu na korzystny skład aminokwasowy. Charakterystyczną cechą tego białka jest wysoka podatność na procesy dezaminacyjne w żwaczu, w wyniku których uwalniany jest amoniak, a pozostałe kwasy tłuszczowe po odłączeniu od nich grupy aminowej mają tylko wartość energetyczną. Stąd bardzo ważnym zagadnieniem jest umiejętne wkomponowanie lucerny do dawek pokarmowych, zawierających w innych komponentach paszowych odpowiednią ilość cukrów łatwo przyswajalnych przez bakterie żwacza, które uwolniony amoniak wbudowują w białko własnego ciała. Białko bakterii żwaczowych i pierwotniaków żyjących w żwaczu, ze względu na korzystny skład aminokwasowy, charakteryzuje się stosunkowo dobrą wartością biologiczną, a jego ilość decyduje o puli całkowitej białka, dochodzącej do jelita cienkiego, które wraz z nierozłożonym białkiem paszy decyduje o ilości produkowanego mleka przez krowę. Jeżeli warunek ten nie będzie spełniony, wówczas białko lucerny w dużym stopniu będzie stracone, a powstający amoniak w nadmiernej koncentracji, którego wątroba nie będzie zdolna przetworzyć na neutralny dla organizmu mocznik, będzie wywierał trujący wpływ na organizm żywionych zwierząt.

Zaloguj się, aby zobaczyć.

Stefan Grzegorczyk; Katedra Agrotechnologii i Agrobiznesu, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Trawy i rośliny bobowate to dwie najważniejsze grupy roślin użytków zielonych. To one decydują o wielkości i jakości plonu, a w efekcie o opłacalności produkcji zwierzęcej. Doskonaleniem najważniejszych gatunków traw i bobowatych pod kątem uzyskania pożądanych cech użytkowych zajmuje się hodowla. W hodowli traw zwracano uwagę na jakość plonu (zawartość białka, włókna surowego, strawność), równomierny rozkład plonu w sezonie wegetacyjnym, dynamikę odrastania, termin kłoszenia się roślin, odporność na udeptywanie i smakowitość, czy też odporność na suszę. W Polsce istnieją warunki do uprawy co najmniej 28 gatunków traw pastewnych i gazonowych. W 2020 roku na liście odmian wpisanych do krajowego rejestru znajdowały się 123 odmiany pastewne 13 gatunków traw oraz 45 odmian 5 gatunków roślin bobowatych wykorzystywanych na użytkach zielonych (tab. 1).

Zaloguj się, aby zobaczyć.