Archiwum
Najlepsze źródła sodu
Katarzyna Jankowska
PAN Olsztyn
Sód (łac. natrium, Na) jest pierwiastkiem powszechnie występującym zarówno w produktach spożywanych przez ludzi, jak i w paszach przeznaczonych dla zwierząt. Dużą ilość sodu spotyka się w soli kuchennej (chlorek sodu – NaCl), służącej jako dodatek smakowy oraz konserwant żywności i pasz. Sód spożyty w postaci soli jako składnika paszy jest dobrze rozpuszczalny w środowisku wodnym, niemal w całości przyswajalny i absorbowany w przewodzie pokarmowym. Sód, obok węgla (C), wodoru (H), tlenu (O), azotu (N), siarki (S), fosforu (P), chloru (Cl), potasu (K), magnezu (Mg) oraz wapnia (Ca) zaliczony został do grupy makroelementów z uwagi na jego procentowy udział w suchej masie (powyżej 0,01% s.m.).
Rola sodu w organizmie
Najważniejszą funkcją sodu jest utrzymywanie równowagi elektrolitowej płynów ustrojowych w organizmie. W momencie stwierdzenia nadmiaru lub niedoboru tego pierwiastka dochodzi do zaburzenia w jego funkcjonowaniu (u ptaków obserwuje się nerwowość – nawet kanibalizm, zaburzenia w funkcjonowaniu układu hormonalnego, spadek lub wzrost ciśnienia krwi). Wynikiem zaburzeń poziomu sodu jest nadmierne gromadzenie wody lub odwodnienie organizmu (głównie podczas ostrych i przewlekłych biegunek). Obecność sodu i potasu w organizmie umożliwia przenoszenie impulsów nerwowych z komórki do komórki, a także wspomaga prawidłowy skurcz i rozkurcz komórek mięśniowych. Obecność sodu umożliwia także transport aminokwasów i węglowodanów do tkanek, wpływa na utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej w organizmie i pobudza wydzielanie soków trawiennych. Reguluje również pracę nerek oraz całego układu moczowego. Niedobór jonów sodowych występuje w postaci:
hiponatremii (zatrucie wodne – względny nadmiar wody w stosunku do sodu w przestrzeni zewnątrzkomórkowej. Właśnie w środowisku zewnątrzkomórkowym znajduje się ponad 90% całkowitych zasobów kationu sodowego w organizmie) – zatrzymanie wody w organizmie wywołane utratą sodu,
pozanerkowej utraty wody i jonów sodowych spowodowanych wymiotami, biegunkami. Wahania poziomu jonów sodowych wpływają negatywnie na układ krążenia zaburzając wartość ciśnienia krwi. Mogą także przyczyniać się do wypłukiwania magnezu i potasu, a tym samym do uszkodzenia nerek. Niedobór sodu objawia się brakiem łaknienia, zmęczeniem, biegunką, osłabieniem mięśni, obniżeniem ciśnienia krwi i temperatury ciała, obrzękami, skąpomoczem i drgawkami. Objawem niedoboru sodu jest więc silne obniżenie poziomu elektrolitów w surowicy krwi, prowadzące do zahamowania wzrostu zwierząt, niejednokrotnie paraliżu, a nawet śmierci. Dlatego pokrycie zapotrzebowania ptaków na sód warunkuje prawidłowy rozwój a tym samym mineralizację kości, a u niosek również prawidłową mineralizację skorupy jaj. Zapotrzebowanie ptaków na witaminy i minerały wzrasta szczególnie w sytuacjach stresowych spowodowanych wysoką temperaturą, zabiegami zootechnicznymi, także w okresach osłabienia organizmu na skutek przebytych chorób i leczenia farmakologicznego.
Dostęp do wszystkich artykułów archiwalnych znajdujących się na naszym portalu jest możliwy po wykupieniu prenumeraty czasopisma.