Hodowca Drobiu 6/2022

Jakub Urban ¹, Monika Michalczuk ¹, Patrycja Ciborowska ²

¹ Katedra Hodowli Zwierząt, Instytut Nauk o Zwierzętach, SGGW w Warszawie

²Koło Naukowe Hodowców Zwierząt Gospodarskich przy WHBiOZ

Kaczki zaliczane są do grupy ptaków wszystkożernych. W porównaniu z drobiem grzebiącym (np. kurami czy indykami) są żarłoczniejsze oraz mniej wybredne. Charakteryzują się lepszą odpornością na trudniejsze warunki środowiska i gorsze żywienie. Kaczki mają bardzo dobrze rozwiniętą mikrobiotę jelit ślepych, co w znaczny sposób ułatwia im wykorzystanie pasz roślinnych, ale całkowicie uniemożliwia zastosowanie w ich żywieniu mieszanek paszowych przeznaczonych dla kur oraz indyków, a także antybiotyków. Głównym czynnikiem warunkującym sposób żywienia kaczek jest ich system użytkowania. W intensywnym systemie podstawowymi paszami są mieszanki pełnoporcjowe, a w półintensywnym i ekstensywnym zasadniczą bazą w żywieniu ptaków są pasze gospodarskie z dodatkiem koncentratów paszowych. Pod względem budowy przewód pokarmowy u młodych kaczek (ryc. 1) jest podobny do budowy przewodu pokarmowego brojlerów, a u dorosłych kaczek bardziej przypomina przewód pokarmowy gęsi. Stosunek długości przewodu pokarmowego do długości ciała kaczki wynosi 10 : 1, dzięki czemu kaczki lepiej wykorzystują pasze niż kury, u których stosunek ten jest równy 8 : 1. 1.

Czytaj więcej...

W 2004 r. częstość występowania zakażeń Campylobacter u ludzi w Unii Europejskiej po raz pierwszy przekroczyła liczbę zakażeń pałeczkami Salmonella (Zoonoses, Zoonotic Agents and Antimicrobial Resistance in the European Union 2006). Kampylobakterioza jest najbardziej rozpowszechnioną chorobą bakteryjną przenoszoną drogą pokarmową – blisko 70% przypadków spowodowanych jest spożyciem lub kontaktem z zanieczyszczonymi produktami drobiowymi (Moore i in. 2005, Sylte i in. 2021). W tym aspekcie, ponad 90% przypadków wywoływane jest przez Campylobacter jejuni (C. jejuni). Wśród pałeczek Campylobacter epidemiologiczne znaczenie ma także Campylobacter coli (C. coli) (Sylte i in. 2020). C. jejuni – patogen szczególnie niebezpieczny dla życia i zdrowia ludziC. jejuni to gram-ujemna, szybko poruszająca się, nie tworząca zarodników, pałeczka o charakterystycznej morfologii – zagiętym kształcie litery S (Rys. 1).

Czytaj więcej...

Agnieszka Wilczek-Jagiełło

Choroby pasożytnicze to oprócz infekcji bakteryjnych i wirusowych najczęstsza przypadłość dotykająca drób. Najwięcej problemów w hodowli drobiu sprawiają obecnie wszelkiego rodzaju robaczyce żołądkowo-jelitowe (np. askaridioza, heterakioza, syngamoza, cestodozy), a także choroby pasożytnicze wywoływane przez pierwotniaki (np. kokcydioza, histomonoza, trichomonoza). Obecność pasożytów wywołuje szereg niekorzystnych zmian tj. rozwój objawów chorobowych, a także znaczące straty w produkcyjności zwierząt (zmniejszenie liczby znoszonych jaj, gorsze przyrosty masy ciała). Okazuje się, że choroby pasożytnicze mogą wpływać również na funkcje układu odpornościowego, zmieniając chociażby wrażliwość ptaków na choroby wirusowe i bakteryjne, a także wpływając na skuteczność przeprowadzanych szczepień. Obecność pasożytów, podobnie jak w przypadku infekcji powodowanych przez bakterie i wirusy, uruchamia mechanizmy układu odpornościowego gospodarza. Wydaje się, że jest to proces niezwykle złożony i skomplikowany, zależny chociażby od gatunku pasożyta, a także od samego gospodarza. Doskonałym przykładem może być tutaj histomonoza. Pasożyt Histomonas meleagridis atakuje zarówno kury, jak również indyki. Różnice w aktywowaniu układu odpornościowego w odpowiedzi na inwazję tych pierwotniaków powodują, że odpowiedź immunologiczna jest jednak zupełnie inna u kur i indyków, dzięki czemu te pierwsze przechodzą parazytozę prawie bezobjawowo (subklinicznie), podczas gdy u indyków często kończy się ona upadkami ptaków. Infekcje pasożytnicze w większości przypadków prowadzą do wzrostu ilości eozynofilii i produkcji immunoglobulin klasy E, które to z kolei pobudzają różnego rodzaju mechanizmy efektorowe zależne od tego, gdzie ulokowane są pasożyty w organizmie.

Czytaj więcej...

adw. Przemysław Lech

Nie będę pisał o tym, że trzeba w umowie określić czynsz, jego wysokość i termin zapłaty. Takie rzeczy są oczywiste. Ale jeśli ktoś Ci daje umowę do podpisania, którą on sam zaprojektował, to musisz ją dobrze przeanalizować, bo z pewnością jest ona lepsza dla strony, która ją sporządziła.

• Na co warto zwrócić uwagę w umowie dzierżawy gruntu pod fotowoltaikę?

     Warto zapisać w umowie, że już od momentu jej podpisania inwestor powinien płacić czynsz. Często zdarza się, że inwestor opóźnia się z rozpoczęciem inwestycji, a w umowie jest zapis, że dopiero po jej ukończeniu powinien płacić czynsz właścicielowi. Pewnie się domyślacie, że te opóźnienia mogą się okazać dosyć duże, a przez ten czas nie dostajemy pieniędzy.

     Jeśli inwestor nie zgodzi się na powyższy zapis, to powinieneś nalegać na przewidzenie w umowie zapisu, że umowa ulega rozwiązaniu, jeśli instalacja fotowoltaiczna nie zostanie zrealizowana np. do 6 miesięcy.

     Polecam też zapisać, że inwestor oświadcza, że nieruchomość odpowiada jego zamierzeniom inwestycyjnym opisanym w umowie oraz że nie wnosi do niego pod tym względem żadnych zastrzeżeń.

• Zmiana zajętego obszaru

     Może się zdarzyć, że w trakcie trwania dzierżawy inwestor (dzierżawca) zacznie zajmować większe obszary zajętej nieruchomości niż te, na które się umówiliście w umowie. Dajmy na to, że będzie dokładał kolejne panele fotowoltaiczne. Z tego powodu zalecany byłby zapis np. „Zmiana obszaru zajętej nieruchomości, o której mowa w umowie, nie może być dokonana po upływie ………… lat od dnia zawarcia niniejszej umowy, a zmieniona powierzchnia nie może różnić się od wyznaczonej zgodnie z zapisem w umowie o więcej, niż …. %”.

• Dzierżawa pod fotowoltaikę – pozostałe zapisy

     Czy inwestor ma mieć prawo do dalszej dzierżawy? Czyli oddanie w poddzierżawę innemu podmiotowi? To też powinieneś przewidzieć w umowie dzierżawy gruntu pod fotowoltaikę.

     Bardzo polecam zapis, że obowiązek uprzątnięcia gruntu leży po stronie inwestora wraz z końcem obowiązywania umowy i wraz z poniesieniem kosztów. Podobnie obowiązek rekultywacji terenów i przywrócenie stanu pierwotnego. Wówczas należy w umowie przewidzieć kary umowne za niewypełnienie tego obowiązku.

     Koniecznie trzeba też przemyśleć, co zrobić z ustaloną kwotą czynszu. Dzierżawa pod fotowoltaikę będzie zawarta na długie lata i za jakiś czas umówiona wysokość czynszu może nie być adekwatna do cen rynkowych. Pieniądz może tracić na wartości lub wartość nieruchomości może wzrosnąć. Z tego powodu trzeba wziąć pod uwagę możliwość indeksowania kwoty czynszu rocznego np. wskaźnikiem cen, towarów i usług konsumpcyjnych – co roku.

     Dobrze by było, ażeby obowiązek ubezpieczenia nieruchomości instalacji fotowoltaicznej, zapłata podatku i kosztów bieżących leżał po stronie inwestora-dzierżawcy.

     W umowie powinny być zapisane zasady i okres wypowiedzenia umowy w przypadku opóźnienia z zapłatą czynszu lub innych kosztów.

• Sprawdź swojego dzierżawcę

     To właściwie jest porada, której należy udzielić przy zawieraniu każdej „poważniejszej” umowy. Powinieneś rozeznać się zarówno co do samej firmy, która będzie widnieć jako strona (spółka) w umowie, ale także co do osoby, które będą tę firmę reprezentować. Musisz wiedzieć, z kim robisz biznes. Sprawdź, czy nie widnieją w bazach dłużników, na giełdach długów, kiedy firma została założona, z jakim kapitałem zakładowym.

Agnieszka Wilczek-Jagiełło

Antybiotyki odgrywają kluczową rolę w ochronie zdrowia ludzi, ale również zwierząt. Mówi się również, że leki przeciwbakteryjne pomagają w utrzymaniu dobrostanu zwierząt i zachowaniu bezpieczeństwa produktów pochodzenia zwierzęcego. W Unii Europejskiej stosowanie antybiotyków w roli stymulatorów wzrostu zostało zabronione w 2006 roku, co jednak nie oznacza, że takie zastosowanie antybiotyków zostało wykluczone w innych krajach spoza wspólnoty europejskiej. Widzimy dzisiaj wyraźnie, że stosowanie antybiotyków, zwłaszcza stosowanie ich nadmiernych ilości, może skutkować wieloma negatywnymi aspektami, w tym narastaniem lekooporności wśród szczepów bakteryjnych. Wiele krajów dąży więc do ograniczenia ilości stosowanych u zwierząt leków przeciwbakteryjnych. Pomimo tego, szacuje się że w latach 2010-2030 zużycie antybiotyków w produkcji zwierzęcej wzrośnie aż o 2/3, przy czym 1/3 tej wartości to będą antybiotyki stosowane w tzw. celach promowania wzrostu (ang. AGP – antibiotic growth promoters) oraz w celu zapobiegania rozwojowi chorób bakteryjnych, a więc stosowane profilaktycznie. Zgodnie z obowiązującym prawem, m.in. Rozporządzeniem 2019/4 Parlamentu Europejskiego i Rady UE z dnia 11 grudnia 2018 r., antybiotyki, w tym także pasze lecznicze zawierające antybiotyki, powinny być stosowane wyłącznie w celach leczniczych, a więc po przeprowadzeniu badania klinicznego zwierząt przez lekarza weterynarii i wyłącznie w związku ze zdiagnozowaną chorobą. Wyklucza to lub znacznie ogranicza możliwość profilaktycznego stosowania antybiotyków. Antybiotyki mogą być jednak stosowane prewencyjnie (osłonowo) w przypadku zwierząt oczekujących na zabieg chirurgiczny lub też u zwierząt z zakażeniami wirusowymi lub grzybiczymi, u których w wyniku obniżenia odporności istnieje ryzyko rozwoju nadkażeń bakteryjnych.

Czytaj więcej...

Oliwia Duszyńska-Stolarska; Politechnika Bydgoska

Wysoka obsada ptaków charakterystyczna dla intensywnej hodowli jest pozbawiona możliwości swobodnego poruszania się. Konsekwencją tych niedogodności może być narastająca frustracja przejawiająca się w postaci nietypowych zachowań. U kur nieśnych pterofagia jest pochodną zaburzeń ze strony dobrostanu. Objawia sią ona najczęściej wydziobywaniem piór, w postaci łagodnej – ich części oraz w postaci ostrej – całej okrywy. Postać ta jest związana z powstawaniem ran, ponadto może wpłynąć na wzmożone akty kanibalizmu. Problem dosięga ptaki w każdym wieku. Pterofagia oraz akty kanibalizmu powstają na skutek stresu, bólu oraz strachu czyli braku dobrostanu zwierząt. Konsekwencją czego są straty ekonomiczne, które według niektórych publikacji sięgają nawet 10%, a w skrajnych przypadkach 40%. Straty te są definiowane jako wzmożony pobór paszy, spadkiem nieśności oraz wzrostem śmiertelności.

Czytaj więcej...

Teresa Skiba; Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu

Biorąc pod uwagę rosnącą populację ludzi na świecie i towarzyszący temu zjawisku zwiększający się popyt na białko, przemysł jajczarski dąży do osiągnięcia wspólnego celu, jakim jest zwiększenie liczby produkowanych jaj. Jaja są jednym z najbardziej atrakcyjnych źródeł białka zwierzęcego dostępnego dla konsumentów i dlatego szybko rośnie ilość stad kur nieśnych. Wykorzystuje się różne strategie: w krajach rozwijających się rośnie liczba stad niosek, w krajach uprzemysłowionych głównym sposobem osiągnięcia sukcesu jest wydłużenie cyklu nieśności kur przy jednoczesnej poprawie trwałości nieśności. Mimo że przedłużenie cyklu zostaje osiągnięte głównie poprzez selekcję genetyczną odpowiednich linii hodowlanych, żywienie ptaków – szczególnie w późnym okresie produkcyjnym, także znacząco wpływa na wydajność nieśności. Optymalne pokrycie żywieniowych potrzeb współczesnej kury nieśnej, utrzymywanej w przedłużonym cyklu produkcyjnym, ma zatem kluczowe znaczenie, by wykorzystać jej genetyczne możliwości. Jakość jaj w wydłużonych cyklach nieśnościWarunkiem przedłużenia okresu nieśności jest długotrwałe utrzymanie w doskonałym stanie głównych tkanek i organów kury, zaangażowanych w tworzenie jaj.  Nienaruszona fizjologia przewodu pokarmowego zapewnia prawidłowe funkcjonowanie jelit, a tym samym pozwala na najlepsze wykorzystanie wartości składników odżywczych. Przedłużenie cyklu nieśności jest ściśle związane z ustabilizowaniem nieśności na wysokim poziomie, przy jednoczesnym zachowaniu trwałości skorupy jaj. Pierwszym, koniecznym krokiem do osiągnięcia tych celów jest optymalizacja funkcji jelit, a także utrzymanie fizjologicznie zrównoważonego metabolizmu. Zdrowe jelita, wraz ze zdrowym metabolizmem są warunkiem wstępnym utrzymania wysokiej jakości jaj i skorupek przez całe życie ptaka. Oprócz korzyści finansowych (koszt utrzymania jednej kury zmniejsza się wraz z dłuższym okresem nieśności), będzie to miało również pozytywne skutki dla środowiska. Przedłużenie czasu produkcji jaj o 10 tygodni pozwoli zaoszczędzić 1 g azotu na tuzin jaj, co znacznie ograniczy szkodliwy wpływ nitryfikacji przemysłu jajecznego.  Wydłużenie okresu nieśności i cech jakości jaj, umożliwia producentom dłuższe utrzymanie stada, z równoczesnym optymalizowaniem na poszczególnych etapach cyklu nieśności takiego żywienia niosek, by były one zdrowe i znosiły dużo jaj.

Czytaj więcej...

Bartosz Korytkowski

Temperatura i wilgotność są ważnymi czynnikami mikroklimatycznymi, które powinny podlegać stałemu monitoringowi w produkcji drobiu. Mają one kluczowe znaczenie dla zdrowia ptaków, ich dobrostanu, a w konsekwencji dla wyników produkcji. Wilgotność względna powietrza w pomieszczeniach inwentarskich została ustalona w granicach od 60 do 70% dla wszystkich gatunków drobiu. Wilgotnością względną powietrza nazywa się stosunek ilości pary wodnej, jaką powietrze jest w stanie utrzymać przy danej temperaturze i ciśnieniu. Wilgotność bezwzględna powietrza to zawartość pary wodnej zawarta w jednostce objętości powietrza (g/m³). Sens fizyczny pojęcia „wilgotność względna powietrza” polega na tym, że wskazuje ono na stopień, w jakim stan wilgotności powietrza jest odległy od maksymalnego nasycenia parą wodną, czyli wskazuje zdolność powietrza do pochłaniania pary wodnej.  Wilgotność względna powietrza jest zależna od temperatury. Zmniejsza się wraz ze wzrostem temperatury, natomiast zwiększa wraz z jej spadkiem, aż do pełnego nasycenia, kiedy to osiąga wartość 100%. Jeżeli np. jakieś powietrze o określonej wilgotności i temperaturze (o określonym stanie) – mające pewną wilgotność bezwzględną, ogrzeje się o kilka stopni, to jego wilgotność względna zmniejszy się. I odwrotnie – jeśli to samo powietrze ochłodzi się, jego wilgotność względna zwiększy się. 

Czytaj więcej...

Monika Kopaczel-Radziulewicz

Soja jest stosunkowo nowym gatunkiem dla polskich rolników, bo do tej pory nie była uprawiana na szerszą skalę. Jeszcze kilka lat temu w Krajowym Rejestrze widniały tylko dwie polskie odmiany: Aldana i Augusta. W ostatnich latach zainteresowanie uprawą soi w Polsce znacznie wzrosło, dlatego wiele zagranicznych firm hodowlanych zaczęło rejestrować swoje odmiany. Listy Odmian Zalecanych soi powstają we wszystkich województwach Liczba odmian soi w Krajowym Rejestrze zwiększa się dynamicznie z każdym rokiem, w 2015 r. mieliśmy w KR – 5 odmian soi, w 2019 r. – 22 odmiany, a w bieżącym roku na liście widnieje już 39 odmian. Przypominamy, że w Polsce mogą być uprawiane nie tylko odmiany wpisane do KR, ale także wszystkie odmiany wpisane aktualnie do Wspólnotowego katalogu odmian CCA.  Listy Odmian Zalecanych dla soi na rok 2022 utworzyły podobnie jak w ubiegłym roku wszystkie województwa. Najwięcej, bo aż 11 odmian znajduję się na LOZ do uprawy w województwie kujawsko-pomorskim, mają w czym wybierać także rolnicy z województwa wielkopolskiego, opolskiego i podkarpackiego, bo na ich listach widnieje po 9 odmian soi.  Najmniejszy wybór ma województwo warmińsko-mazurskie i pomorskie po 4 odmiany, choć jeszcze niedawno panowało przekonanie, że na północy żadna odmiana soi nie da rady.  Szukając odpowiedniej odmiany dla danego gospodarstwa i rejonu Polski trzeba kierować się terminem dojrzewania. Wyróżniamy odmiany: bardzo wczesne, wczesne, średnio wczesne, późne i bardzo późne. 

Czytaj więcej...