W dzisiejszej dobie produkcyjnej przy bardzo szybkim przyroście masy ciała i krótkim okresie tuczu organizm ptaków jest silnie obciążony. Hodowcy drobiu nastawieni są na duże przyrosty dobowe masy ciała w jak najkrótszym okresie tuczu. Produkcja drobiarska wymusza intensyfikację wszystkich procesów fizjologicznych zachodzących w organizmie, co nie pozostaje obojętne dla narządów wewnętrznych ptaków. Najbardziej narażone na zmiany patologiczne zostają wątroba, jelita oraz układ krążenia, mające decydujący wpływ na rozwój i wzrost zwierzęcia. Od prawidłowej funkcji tych narządów zależy sukces produkcji drobiarskiej. Ponadto obciążony organizm podlega immunosupresji, zwiększając ryzyko infekcji.
Zdrowie układu pokarmowego jest jednym z najistotniejszych warunków udanej hodowli przynoszącej zyski. Ponieważ koszty zakupu paszy stanowią ogrom kosztów związanych z hodowlą drobiu, a zaburzenia przewodu pokarmowego najbardziej wpływają na wzrost zużycia i spadek wykorzystania paszy, należałoby szukać rozwiązań, które zapobiegną jej stratom. Kombinacja ziół oraz składników olejków roślinnych zastosowanych przez firmę BioPoint w preparacie Coccilin niesie ze sobą różnokierunkowe korzyści dla organizmu. Preparat zawiera składniki działające zarówno przeciwbakteryjnie, przeciwpierwotniaczo, hepatoprotekcyjnie, immunostymulująco, jak i wspomagająco pracę układu pokarmowego. Coccilin jest mieszanką ziołową składającą się z wyciągu z czosnku, wyciągu z lebiodki pospolitej, wyciągu z glistnika jaskółcze ziele oraz substancji aktywnych zawartych w olejkach roślinnych, takich jak karwakrol i aldehyd cynamonowy. Najlepsze wyniki uzyskano stosując preparat w ilości 500 ml/1000 l wody pitnej, podając przez 12 h w ciągu doby, przez 5 dni.
Firma BioPoint dzięki współpracy z lekarzami weterynarii oraz hodowcami posiada praktyczną wiedzę z ferm drobiu odnośnie stosowania powyższego preparatu oraz jego skuteczności. Innowacyjna forma preparatu zyskała uznanie naszych Klientów oraz Hodowców nie tylko w walce z kokcydiozą. Zespół firmy BioPoint jest otwarty na wszelkie uwagi i wnioski uzyskiwane od lekarzy i hodowców, co pozwala nam ocenić rzeczywistą skuteczność preparatu. Z uzyskanych wiadomości wynika, że wśród grup ptaków, u których stosowano Coccilin śmiertelność i brakowanie było mniejsze o ok. 50%. W przypadku występowania na fermach inwazji oocystami Eimeria sp. w większości przypadków zmniejszyła się ilość oocyst już po 3 dniach stosowania preparatu (Tab. 1).
Na jednej z ferm brojlerów kurzych wykonano badanie dodatkowe (uzupełniające podstawowe czynności lekarsko-weterynaryjne) histopatologiczne narządów wewnętrznych: wątroby, trzustki, jelit oraz torby Fabrycjusza. Zmiany morfologiczne w wątrobie były szczególnie wyraźne u ptaków, które nie otrzymywały preparatu Coccilin. W narządzie tym występowało zwyrodnienie miąższowe oraz wodniczkowe komórek wątrobowych (Ryc. 1). W przypadku brojlerów, u których stosowany był preparat powyższe zmiany miały charakter ogniskowy (Ryc. 2). Analogicznie w grupie, w której nie podawano Coccilin stwierdzono zwiększenie kwasochłonności komórek trzustki (u 7 na 10 badanych sztuk), które może świadczyć o występowaniu w tym narządzie zmian wstecznych. Zmiany te wśród ptaków, u których stosowano Coccilin miały charakter ogniskowy i występowały u 3 na 10 badanych sztuk.
Przeprowadzone badania histopatologiczne narządów wewnętrznych kurcząt, które nie otrzymywały preparatu Coccilin wykazały występowanie zmian morfologicznych w błonie śluzowej dwunastnicy, jelita czczego i jelita ślepego. Zmiany w błonie śluzowej przewodu pokarmowego mogły wpływać niekorzystnie na wątrobę, w której stwierdzono zwyrodnienie miąższowe i wodniczkowe komórek wątrobowych. Stwierdzone zaburzenia najprawdopodobniej spowodowały także powiększenie się grudek chłonnych w wątrobie, śledzionie, przewodzie pokarmowym oraz w torbie Fabrycjusza. Powstałe zmiany w układzie obronnym kurcząt mogły mieć wpływ na reakcje immunologiczne u kurcząt.
W czasie intensywnego tuczu zawsze dochodzi do niekorzystnych zmian patologicznych w organizmie. Dużo mniejsze uszkodzenia narządów stwierdzono u ptaków, które otrzymywały preparat Coccilin, co może świadczyć o możliwości wykorzystania naturalnych substancji ziołowych w zapobieganiu tym niekorzystnym zmianom. Ponadto dużo mniejsza śmiertelność wśród ptaków otrzymujących preparat może być związana z mniejszym uszkodzeniem narządów.
Aby jednocześnie stymulować wzrost zwierząt i korzystnie wpływać na narządy wewnętrzne oraz procesy fizjologiczne warto zwrócić uwagę na właściwości roślin leczniczych oraz zawartych w nich substancjach aktywnych. Korzyści z zastosowania naturalnych surowców roślinnych wydają się być większe również dlatego, że nie obciążają organizmu w przeciwieństwie do chemioterapeutyków oraz nie wymuszają okresu karencji. Preparaty, których formuła oparta jest na składnikach ziołowych mają także właściwości ograniczające infekcje oraz ryzyko inwazji pasożytniczych w tym także inwazji Eimeria sp. Aby zminimalizować niekorzystny wpływ intensywnego tuczu słusznym wydaje się stosowanie wybranych komponentów ziołowych stymulujących prawidłowy przebieg procesów fizjologicznych. Wśród nich szczególnie wartymi uwagi są czosnek pospolity, lebiodka pospolita, glistnik jaskółcze ziele oraz kora cynamonowca zwyczajnego.
Zioła znajdujące się w preparacie Coccilin od wielu lat są przedmiotem badań, które potwierdziły ich korzystny wpływ na organizm. Liczne doniesienia naukowe potwierdzają lekarze weterynarii i hodowcy, którzy stosują na fermach preparat Coccilin i zaobserwowali dużo lepszą kondycję ptaków, mniejszą śmiertelność oraz mniejszą częstotliwość występowania infekcji, a co za tym idzie rzadsze stosowanie antybiotyków.
Jedną z najbardziej popularnych i sprawdzonych roślin jest czosnek pospolity. Jego właściwości od wieków potwierdzano zarówno w medycynie ludzkiej jak i w hodowli zwierząt. Czosnek jest źródłem wielu substancji aktywnych o silnym działaniu (m. in allicyny). Jego działanie jest wypadkową właściwości poszczególnych substancji aktywnych, co decyduje o jego szerokim wpływie na organizm. Wieloletnie badania prowadzone w różnych ośrodkach badawczych wykazały szerokie spektrum aktywności biobójczej substancji aktywnych czosnku. Źródła opisują jego właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwpasożytnicze, przeciwpierwotniacze i przeciwwirusowe (Bergner, 2001). Dodatkowym atutem czosnku jest jego dwukierunkowe działanie ograniczające występowanie różnego rodzaju infekcji. Poza działaniem biobójczym czosnek wykazuje działanie immunostymulujące. Warto również zwrócić uwagę na korzystny wpływ czosnku na prawidłowy przebieg procesów trawiennych. Stymuluje on sekrecję enzymów, wykazuje działanie żółciopędne, oraz stymuluje prace jelit (Kohlmünzer 2007, Jamroz 2004). Według badań Majewskiej i in. (1999) podawany indykom rzeźnym do picia wodny wyciąg z surowego czosnku, wpłynął na zwiększenie masy ciała 20 tyg. indorów o 1,2% oraz lepsze wykorzystanie paszy o ok. 3%.
Kolejnym surowcem ziołowym zasługującym na uwagę jest lebiodka pospolita. Roślina ta jest znaną przyprawą o zwyczajowej nazwie oregano. Ziele lebiodki działa odkażająco, przeciwzapalnie i rozkurczowo (Gornovich i Dziadek 2004), dzięki czemu ogranicza ryzyko występowania infekcji. Składniki zawarte w lebiodce mają właściwości stymulujące sekrecję soku żołądkowego i wytwarzanie żółci, dzięki czemu korzystnie wpływają na procesy trawienne i co się z tym łączy na wykorzystanie przez ptaki paszy. Garbniki oraz inne składniki olejku eterycznego oregano wykazują ponadto działanie przeciwbiegunkowe, bakteriobójcze, a także wiążą szkodliwe produkty przemiany materii (Świerczewska i in 2005), co dodatkowo korzystnie wpływa na stan przewodu pokarmowego. Olejki eteryczne lebiodki pospolitej charakteryzują się dużą zawartością karwakrolu. Wyniki badań z ostatnich lat sugerują prebiotyczny wpływ karwakrolu oraz aldehydu cynamonowego na układ pokarmowy. Ponadto wyżej wymienione substancje aktywne wykazują działanie bakteriobójcze poprzez zmianę struktur błon komórkowych bakterii, co przyczynia się do zmniejszenia ich zjadliwości (Windisch in. 2008).
Korzystny wpływ na stan fizjologiczny układu pokarmowego wywiera również glistnik jaskółcze ziele. Roślina ta znana była już w czasach starożytnych. Wywiera ona silne działanie hepatoprotekcyjne. W nawiązaniu do problemów w hodowli drobiarskiej związanych z dużym obciążeniem wątroby jako narządu, w którym odbywa się większość przemian biochemicznych organizmu, a także proces detoksykacji, ziele glistnika wydaje się być idealnym rozwiązaniem dla przeciążonej wątroby. Ponadto publikacje naukowe z ostatnich lat wskazują jego lecznicze działanie na dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, będące wynikiem stanów spastycznych dróg żółciowych (Yilmaz i in. 2007, Biswas i in. 2008). Stwierdzono także działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, fungistatyczne oraz przeciwzapalne i spazmolityczne.
Ponieważ firma BioPoint ma do dyspozycji nowe technologie (m.in. ALL IN Technology) oraz klientów chętnych do wspólnych poszukiwań nowych, ekonomicznie uzasadnionych rozwiązań terapeutycznych nasi czytelnicy, hodowcy i lekarze mogą spodziewać się dalszego rozwoju w kierunku naturalnych terapii.
lek. wet. Agata Andrzejewska - Zasiadczyk
mgr inż. Daniel Hering