Już po raz drugi firma BioPoint zorganizowała Kongres Praktyki Terenowej. W tegorocznej edycji wiele uwagi poświęcono zaburzeniom termoregulacji oraz patologii układu krążenia.
W II Kongresie Praktyki Terenowej, który odbył się w dniach 22-23 maja 2015 roku w Olsztynie wzięło udział ponad 120 lekarzy weterynarii, specjalistów chorób drobiu oraz przedstawicieli firm obsługujących branżę drobiarską. Podczas dwóch dni obrad swoimi doświadczeniami z terenu podzielili się specjaliści z zakresu chorób drobiu z całego świata, w tym także z Polski.
Firma Biopoint od 11 lat jest dystrybutorem preparatów stymulujących utrzymanie dobrej kondycji zwierząt opartych na naturalnych recepturach.
Konferencję otworzył współwłaściciel firmy BioPoint Michał Jankowski podsumowując w kilku słowach działalność swojej firmy. Celem kongresu było uzmysłowienie lekarzom weterynarii, że droga do bezpiecznej żywności biegnie nie tyle przez konwencjonalne metody, które zaczynają zawodzić w dobie przemysłowej produkcji zwierzęcej, ale przez rozwiązania naturalne, których żądają dzisiaj konsumenci. Podczas obrad uczestnicy dowiadywali się jak w naturalny sposób można zapobiegać stresowi cieplnemu u drobiu, jakie znaczenie mają elektrolity podawane ptakom, jak zarządzać obiektami drobiarskimi, aby zminimalizować stres cieplny. Omawiano także choroby związane z niewłaściwą wentylacją. Dokładniej przyjrzano się czynnikom sprzyjającym rozwojowi chorób krążenia oraz antybiotykom nadmiernie stosowanym na fermach. Wskazano na skuteczne rozwiązania problemów bez zastosowania tradycyjnych metod antybiotykowych. Zwrócono uwagę na skuteczność dezynfekcji oraz autoszczepionek. Przedstawiono możliwości drzemiące w naturze, a więc w ekstraktach z surowców pochodzenia roślinnego. Omówiono wpływ cynku i miedzi na stan układu sercowo-naczyniowego.
Dużo już wiemy o stresie cieplnym
Planując program tegorocznego kongresu BioPoint Team wiedział już, iż w czasie lata 2015 w Polsce wystąpią bardzo wysokie temperatury (?). Specjalnie w tym celu przygotowałno blok poświęcony skutkom wystąpienia u drobiu stresu cieplnego. Wykład pt. „ Stres cieplny – etiopatogeneza oraz sposoby na zminimalizowanie strat w produkcji drobiarskiej” wygłosiła dr hab. Barbara Biesiada-Drzazga z Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach. W okresie podwyższonych temperatur zaleciła optymalizację żywienia – a więc skoncentrowanie składników pokarmowych, żywienie w porach chłodniejszych zastępowanie energii z węglowodanów, energią z tłuszczy. W kwestii pojenia konieczne jest zastosowanie elektrolitów i preparatów multiwitaminowych. Należy również zmniejszyć obsadę ptaków o 10-15%, stosować częstsze dościelanie oraz zwiększyć moc światła i wydłużyć dzień świetlny.
Kolejny wykład z bloku poświęconego stresowi cieplnemu wygłosił prof. Jan Jankowski z Katedry Drobiarstwa UWM w Olsztynie. Prelekcja dotyczyła znaczenia elektrolitów w żywieniu drobiu – omówił pierwiastki jednowartościowe, które z uwagi na szybsze przechodzenie w formę jonową są silnymi elektrolitami – NA+, Cl-, K+. Przy wysokim poborze Na następuje zwiększenie objętości krwi i wzrost jej lepkości. Z kolei nadmiar potasu jest lepiej tolerowany przez organizmy niż nadmiar Na, ale występują wówczas zaburzenia pracy serca (choroba okrągłego serca), osłabienie mięśni oraz biegunki. Niedobór potasu powoduje spadek ciśnienia osmotycznego krwi, zaburzenia metabolizmu oraz zaburzenia procesu kostnienia. Chlor jest natomiast regulatorem zagęszczenia krwi . Przy jego niedoborze dochodzi do odwodnienia organizmu. Profesor omówił przyczyny stanów niedoborowych tych silnych elektrolitów. Zaliczył do nich także stres cieplny i związane z nim niskie pobranie paszy, wzrost spożycia wody, szybsze i płytkie oddychanie, wzrost pH krwi. Zalecił, aby zapobiegać stresom związanym z wystąpieniem podwyższonych temperatur poprzez wzrost zawartości elektrolitów w paszy (co rzadko jest możliwe w praktyce), stosowanie preparatów płynnych do wody na bazie Na, K, HVO3- i Mg +, witamin i innych substancji czynnych.
Tajemnicze mikroorganizmy
W części poświęconej chorobom bardzo interesujące było wystąpienie dr hab. Damiana Józefiaka – kierownika Katedry Żywienia Zwierząt i Gospodarki Paszowej na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach. W swojej pracy zawodowej interesuje się wpływem czynników żywieniowych na rozwój mikrobiomu układu pokarmowego zwierząt nieprzeżuwających oraz wykorzystaniem modeli infekcyjnych w żywieniu zwierząt. Przedstawił on badania, w którym pod wątpliwość poddał wpływ długości kosmków jelitowych na wskaźnik wykorzystania paszy przez ptaki. Badaniu poddano ptaki ze stad charakteryzujących się niskim FCR oraz wysokim. Ptaki ze stad, które dobrze wykorzystywały pasze charakteryzowały się ogromną zmiennością i bioróżnorodnością mikroflory jelitowej. W ich mikrobiomie dominowały Clostridia, które uważano wcześnie za zdecydowanie niepożądane, natomiast niewiele było Lactobacillusów, korzystnych dla układu pokarmowego. Omówił badania, z których wynika, że na fermach gdzie nadmiernie stosuje się antybiotyki powstaje tzw. ślad antybiotykowy, który powoduje powstanie lekooporności , ale również wiele bakterii w tym zwłaszcza E. coli ma możliwość szybkiego namnażania się. Na takich fermach funkcjonuje mechanizm przenoszenia informacji genetycznej pomiędzy osobnikami nie spokrewnionymi genetycznie. W dalszej części omówił wpływ czynników żywieniowych na rozwój i stan mikroflory przewodu pokarmowego. Niewątpliwie takim czynnikiem jest rodzaj i jakość tłuszczu. Kolonizacja jelit C.perfringens była najmniejsza przy użyciu do natłuszczania pasz oleju sojowego. Wystąpieniu nekrotycznego zapalenia jelit sprzyja dodatek mączki rybnej do paszy oraz obecność w środowisku Eimeria. W zakończeniu swojej prezentacji dr Józefiak przedstawił badania, z których wynikało, iż w grupie ptaków które wykazują lepsze wskaźniki trawienia kosmki jelitowe były krótsze zarówno w dwunastnicy jak i jelicie cienkim. Tłumaczy to tym, iż układ pokarmowy ptaków reguluje się w zależności od podawania paszy, w stadach które mają niski współczynnik FCR (lepiej wykorzystują paszę) kosmki jelitowe w stanach braku dostępu do paszy ulegają skróceniu, po to aby nie dochodziło do start energii. Przykładem takiego mechanizmu jest pyton, u którego po strawieniu pokarmu kosmki jelitowe zanikają.
Wentylacja nasz przyjaciel
Lek. wet. Tomasz Piórkowski przedstawił konsekwencje związane z niewłaściwą wentylacją na fermie, które wpływają na powstanie stanów patologicznych u drobiu. Niewątpliwie jednym z ważniejszych elementów zarządzania fermą jest odprowadzanie nadmiaru wody, która została pobrana przez ptaki, ale nie zmetabolizowana. Wilgoć ta musi zostać usunięta przez wentylację. Wodosierdzie, to objaw zmian przeciążenia układu płucno-sercowego. W worku osierdziwym nadmiernie gromadzi się chłonka, mięsień sercowy patologicznie się rozrasta, dochodzi do rozstrzeni prawokomorowej a także zakażania adenowirusami. Lek. wet. Tomasz Piórkowski podał przykłady ze swojej praktyki wzorowo prowadzonego stada, w obiekcie dobrze wyposażonym, gdzie obsada wynosiła 19 szt./m2, przy przyroście do 30 dnia powyżej normy, brak było schorzeń bakteryjnych. Po 28 dniu odchowu zaczęły się upadki ptaków ładnie wyglądających. Pobór paszy oraz wody były w normie, brak było także problemów lokomocyjnych. Po zbadaniu wskaźników mikroklimatu okazało się, że dwutlenku węgla było powyżej 8000 ppm, zawartość amoniaku wewnątrz kurnika 50 ppm, a wilgotność przekraczała 80%. Sytuacja ta miała miejsce w chłodnej porze roku. Poziom wentylacji był zmniejszony, gdyż hodowcy nie chcieli przeziębić ptaków. Sekcja padłych ptaków wykazała obecność dużych ilości płynów w worku osierdziowym. Zastosowano preparaty osłonowe do wody, zwiększono temperaturę wewnątrz z 18 do 21oC oraz poprawiono wydajność wentylacji.
W dalszej części kongresu dr n wet. Marcin Andrzejewski, lekarz weterynarii z Iławy omówił czynniki, które sprzyjają chorobom układu krążenia indyków, w tym przede wszystkim chorobie okrągłego serca i lateryzmu. Zwrócił uwagę na skutki niedoboru tlenu w środowisku podczas pierwszych 3 tygodni odchowu indyków. Zawartość gazów w powietrzu oraz jego temperatura i wilgotność to czynniki predysponujące do wystąpienia chorób układu krążenia u indyków. Przypomniał, że np. podniesienie temperatury ciała ptaków o 1oC spowoduje zwiększenie zapotrzebowania na tlen o 10%. Objawy jakimi charakteryzują się ptaki z chorobą okrągłego serca to: duszność, zahamowanie wzrostu, spokój po wstawieniu. Choroba ta może występować także u indyków w warunkach sprawnie działającej wentylacji, ale gdy np. w pomieszczeniu znajduje się bardzo dużo kwok gazowych, które emitują tlenek węgla. Drugą chorobą związaną z układem krążenia u indyków jest lateryzm, czyli pękanie aorty. Spowodowany on może być niedotlenieniem, niezrównoważonym wzrostem, stresem cieplnym i czynnikami żywieniowymi. Zaznaczył, iż w przypadku wystąpienia lateryzmu leczenia nie ma, dlatego bardzo ważne są działania prewencyjne, np. dostępność miedzi. Preparaty miedziowe należy podawać profilaktycznie od 3 tygodnia u indorów, należy także monitorować wskaźniki mikroklimatu. Korzystny efekt uzyskuje się podając salicylany.
Hieronim Tarantowicz pełniący funkcję wsparcia technicznego w firmie Gralavi S.A., a także lider sprzedaży jednodniowych piskląt indyczych w Polsce przedstawił sposoby zarządzania obiektami inwentarskimi w celu minimalizacji stresu cieplnego. Minimalizacja skutków upałów może odbywać się poprzez izolację dachu, wentylację i zastosowanie systemów schładzania oraz podnoszenie linii karmienia. Dobre rezultaty daje izolacja dachu, gdyż ogranicza transfer promieniowania cieplnego, które nie ogrzewa powietrza lecz oddziaływuje bezpośrednio na indyki, które muszą to promieniowanie wchłonąć, aby następnie oddać do otoczenia. Śmiertelność kurcząt w obiektach o tych samych parametrach, ale różniących się jedynie izolacją dachu wynosiła w przypadku budynku nieizolowanego 40% a izolowanego 20%. Stosując zraszanie w celu obniżenia temperatury należy uważać, aby nadmiernie nie podnieść wilgotności w budynku, zraszanie powinno odbywać się dopiero przy temperaturze przekraczającej 27oC. Dobre rezultaty daje także zastosowanie paneli chłodzących, przy właściwym ich montażu temperaturę można obniżyć z 42oC do 27oC. Podczas upałów można także na 3 godziny przed wystąpieniem największych temperatur podnieść karmidła.
Niezwykle istotna przy wysokich temperaturach jest wentylacja. Najbardziej wydajna jest wentylacja tunelowa (3,05 m/s), podczas gdy przy grawitacyjnej uzyskuje się prędkość powietrza nie przekraczającą 0,75 m/s. Warto również mieć awaryjne systemy wspomagające, podczas przerw w dostawie prądu. Pokazał przykłady wentylatorów wielkogabarytowych napędzanych silnikiem spalinowym lub z ciągnika przez wałek odbioru mocy.
Co słychać w terenie?
Greg Koulianos, lekarzaweterynarii, który od 4 lat ma pod swoją opieką jedne z największych stad drobiu w Anglii podzielił się z uczestnikami swoimi doświadczeniami w rozwiązywaniu problemów fermowych występujących w Wielkiej Brytanii przy użyciu preparatów ziołowych. W swojej praktyce spotkał się ze zmianami chorobowymi w obrębie mielca. Są to uszkodzenia niskiego stopnia, ale powodujące nierównomierny wzrost ptaków, słaby przyrost masy ciała oraz sortowanie paszy przez ptaki. Przyczyną tego jest erozyjne zapalenie żołądka odnotowywane już w embrionach kurcząt. Jedną z przyczyn jest głodzenie ptaków, które zwiększa zachorowalność na erozyjne zapalenie żołądka. Stały dostęp do paszy skraca leczenie. Stwierdził, iż nie ma dowodów na to, iż erozyjne zapalenie żołądka jest związane z wielkością granulek paszowych, czy zawartością nierozpuszczalnego włókna. Przyczyną mogą być zaburzenia w syntezie kwasów żółciowych oraz niedobór witaminy B6. W dalszej części Greg Koulianos podzielił się swoimi doświadczeniami leczenia stanów zapalnych żołądka preparatami ziołowymi z wykorzystaniem preparatów Salivet i Herbivit. Salivet okazał się pomocny także przy kulawiznach. Przy zapaleniu wątroby u ptaków reprodukcyjnych zastosował Hepamix.
Martin Metzner z firmy Ripac Labor w Niemczech, ekspert z ponad 10 letnim doświadczeniem w zakresie diagnostyki chorób bakteryjnych drobiu omówił infekcje bakteryjne dróg oddechowych u drobiu oraz stosowanie autoszczepionek w ich profilaktyce. Przedstawił on profil bakterii występujący na fermach w Niemczech w latach 2011-2014. Z 10 tys. pobranych próbek wyizolowano 65 tys. mikroorganizmów. U indyków np. najpowszechniej występowała ORT (15,4% próbek) o różnych serotypach. Niestety, powszechne koinfekcje powodują, że kontrola zakażeń jest coraz trudniejsza. Zaleca tutaj stosowanie szczepionki autogenicznej wyprodukowanej z inaktywowanego antygenu. Do tej pory szczepionki tego typu były produkowane tylko na terenie Niemiec, ale niedługo będzie można je zamówić już w Polsce.
Higiena przede wszystkim
Mart-Jan Bluemink, menager do spraw rozwoju w firmie Kilco zaprezentował nowoczesne metody skutecznej dezynfekcji. Radzi, aby na każdej fermie opracować i wdrożyć specjalny plan – należy zwrócić uwagę na poziom dezynfekcji na fermie oraz poszczególne elementy bioasekuracji – gdzie należy uwzględnić odzież ochronną, buty, narzędzia, mycie rąk i kół samochodów. W każdym krytycznym miejscu na fermie powinny wisieć specjalne oznaczenia dla pracowników. O higienę należy zadbać także w pomieszczeniu biurowym, instrukcje mycia rąk powinny wisieć przy każdej umywalce. Należy pamiętać, że przy chropowatych powierzchniach i niskiej temperaturze oraz ciężkich zabrudzeniach środki dezynfekcyjne nie działają zbyt dobrze. Należy prze wszystkim usunąć brud, dopiero wówczas mycie spowoduje odsłonięcie mikroorganizmów. Po umyciu należy obiekt dokładnie spłukać. Nie zawsze jednym produktem da się załatwić wszystkie drobnoustroje. Dlatego dla każdej fermy musi zostać przygotowany odpowiedni program, który należy traktować całościowo.
Na dobre zakończenie
Ekstrakcja i stabilizacja substancji czynnych z surowców pochodzenia roślinnego to temat wystąpienia dr Michała Łuczyńskiego, doktora chemii organicznej w Katedrze Chemii na UWM w Olsztynie. Jest on także właścicielem firmy Chemprof, producenta BioPoint. Czuwa on nad jakością produktów oraz tworzeniem nowych rozwiązań wdrażanych do praktyki wykorzystując do tego wiedzę wielu specjalistów z różnych dziedzin nauki. Posługując się skomplikowaną aparaturą dokonywana jest ekstrakcja substancji czynnych, w taki sposób, aby zapewnić ich najwyższe stężenie oraz stabilizację.
Michał Jankowski, założyciel firmy BioPoint. Jako jeden z pierwszych lekarzy terenowych zaczął stosować naturalne ziołowe suplementy. Doświadczenie przekłada na tworzenie innowacyjnych specjalistycznych produktów dla drobiu. Podczas kongresu omówił on znaczenie miedzi i cynku na zdrowie układu sercowo-naczyniowego.
Podczas ostatniej części kongresu dr n wet. Marcin Śmiałek, adiunkt z Katedrze Chorób Ptaków UWM w Olsztynie na co dzień zajmujący się mechanizmami funkcjonowania układu immunologicznego drobiu grzebiącego oraz zagadnieniami immunomodulacji i immunostymulacji, a także odpornością poszczepienną u indyków i kur podzielił się swoimi doświadczeniami na temat wirusa anemii zakaźnej oraz jego wpływu na funkcjonowanie układu immunologicznego i produkcyjność kurcząt brojlerów. Albert Nakielski, lekarz weterynarii BioPoint omówił wpływ zakażeń Enterococcus spp,. na układ krążenia, lek. wet. Paweł Stocki opisał przypadek kliniczny rzadkiej choroby wirusowej, dr n. wet Łukasz Zielonka przedstawił zasady znakowania i stosowania premiksów oraz mieszanek paszowych dietetycznych i uzupełniających dla drobiu. Andrzej Juszczuk, specjalista ds. wdrażania produktów w firmie BioPoint omówił właściwości antymikrobiologiczne substancji pochodzenia roślinnego in vitro.
II Kongres Praktyki Terenowej zorganizowany przez BioPoint zakończył się sukcesem. Dziękujemy firmie BioPoint za zaproszenie i życzymy dalszego rozwoju, na rzecz produkcji zdrowej żywności . Dziś już nie ma wątpliwości, że tradycyjne leczenie zwierząt oparte na antybiotykach nie może mieć zastosowania, dlatego siłę drzemiącą w naturze należy wykorzystać najlepiej jak potrafimy, a na pewno potrafi to robić BioPoint Team.