17 maja 2023 r., z inicjatywy Z-cy Głównego Lekarza Weterynarii Krzysztofa Jażdżewskiego odbyło się spotkanie organizacji drobiarskich z kierownictwem Głównego Inspektoratu Weterynarii. Doktor Krzysztof Jażdżewski przedstawił bieżącą sytuację związaną z występowaniem HPAI u dzikich ptaków i wskazał na wzmożone zachorowania u mew stwierdzane od połowy marca tego roku. Sytuacja u ptaków dzikich jest bardzo odmienna niż dotychczas, ponieważ według naukowców z Puław mamy do czynienia z innym genotypem wirusa – BB, który wykazuje na silne powinowactwo do układu oddechowego mew i jest dla tych ptaków silnie zjadliwy.
Wysoce zjadliwy wirus grypy ptaków podtypu H5N1 kladu 2.3.4.4b, należący do genotypu BB wykrywany był w Europie Zachodniej głównie u mew od maja 2022. Badania molekularne wykazały, że ma on trzy segmenty genomu nabyte na drodze reasortacji od wirusa grypy o niskiej zjadliwości zaadaptowanego do mew, stąd tak duże powinowactwo do tego gatunku ptaków. W Polsce w bieżącym roku genotyp ten potwierdzono badaniami
molekularnymi w czterech ogniskach: nr 27/2023 - Wrocław, dnia 10.02.2023; nr 38/2023 – Poznań, dnia 16.03.2023; nr 39/2023 – Chełm Śląski, dnia 24.03.2023 oraz nr 40/2023 – Kruszwica, dnia 29.03.2023, wszystkie u mew śmieszek. W trakcie badań są kolejne, notowane lawinowo ogniska AI, ale jest wysoce prawdopodobne, że mamy do czynienia z tym samym genotypem BB. W niektórych ogniskach rejestrowano masową śmiertelność mew śmieszek (np. w powiecie Racibórz ponad 1600 padłych oraz w pow. Nysa ponad 150 padłych).
EURL w Padwie przekazało ostatnio dość istotne informacje o przebiegu zakażenia tym genotypem BB u drobiu. Ostrzega ono, że naturalne zakażenie wirusami H5N1 HPAI należącymi do genotypu BB u drobiu może dać obraz trudny do wykrycia za pomocą nadzoru biernego, gdyż wirus rozprzestrzenia się bardzo powoli i może wymagać kilkukrotnego pobierania próbek od padłych ptaków zebranych w różnych miejscach fermy i przez okres kilku dni.
We Włoszech w kilku ogniskach u drobiu (genotyp BB obecny tam od stycznia 2023) obserwowano anormalny przebieg choroby, charakteryzujący się niską śmiertelnością, bardzo niską częstością występowania, zakażenia przebiegały z prawie całkowitym brakiem typowych objawów dla HPAI, takich jak spadek produkcji jaj czy zmniejszenie spożycia paszy itp.
W stadach indyków rzeźnych, znajdujących się pod koniec cyklu produkcyjnego, obserwowano normalne zachowanie ptaków, a kilka pozytywnych próbek pochodziło od martwych ptaków zidentyfikowanych w wyniku kontroli przed przemieszczeniem. Z kolei na fermie kur niosek (kilka kurników ptaków w różnym wieku) wzrost śmiertelności obserwowano jedynie u młodych kur przed okresem nieśności, natomiast u starszych nic nie wskazywało na zakażenie (produkcja jaj w normie). Na fermie o obsadzie ok. 920 000 kur niosek, zaledwie kilka próbek od padłych ptaków dało wyniki pozytywne. Kiedy dwa dni później powtórzono badania większej liczby próbek, wszystkie wyniki były ujemne. W trzecim pobraniu padłych ptaków, kilka dni później, pozytywne były nieliczne spośród zebranych próbek. Produkcja jaj i śmiertelność pozostawały w normie aż do dnia uboju.
PIWET w Puławach uważa, że o zjawisku zmiany obrazu klinicznego w stadach drobiu po zakażeniu genotypem BB HPAIV H5N1 należy poinformować lekarzy Inspekcji Weterynaryjnej w kraju wskazując na uwzględnienie zmian w prowadzonym systemie nadzoru biernego w kierunku HPAI u drobiu tj. kilkukrotne pobieranie próbek od padłych ptaków w różnych miejscach kurnika i przez okres kilku dni.
W związku ze wzrostem przypadków u dzikiego ptactwa w aż 13 województwach, Inspekcja podjęła decyzję o utrzymaniu statusu wysokiego ryzyka zakażenia grypą ptaków dla całego kraju.
Dotychczas zgodnie z opinią naukowców z Laboratorium w Puławach za najwyższy stopień zagrożenia przyjmowano okres od października do marca. Z powodu gwałtownego wzrostu zakażeń u mew okres wysokiego ryzyka został utrzymany także na maj i czerwiec. Konieczne jest zatem przestrzeganie zasad bioasekuracji określonych Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 31 marca 2022 roku w sprawie zarządzenia środków związanych z wystąpieniem wysoce zjadliwej grypy ptaków (na podstawie art. 47 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. z 2020 r. poz. 1421) https://www.dziennikustaw.gov.pl/D2022000076801.pdf
Rekomenduje się zwrócenie szczególnej uwagi na bioasekurację w stadach drobiu utrzymywanego na wybiegach oraz zachowanie dodatkowych zasad bioasekuracji w gospodarstwach utrzymujących gęsi, które obowiązywałyby przez okres wzmożonych zachorowań u dzikich ptaków (najprawdopodobniej około dwóch miesięcy).
Krajowa Izba Producentów Drobiu i Pasz ostrzega, że na fermach mogą pojawiać się kontrole z Powiatowych odziałów Inspekcji Weterynaryjnej w związku z przestrzeganiam ww. rozporządzenia.
źródło: KIPDiP, Poznań