Hodowca Bydła 3/2016

Krzysztof Bilik, Juliusz Strzetelski

Instytut Zootechniki PIB, Dział Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa

Zasadą rolnictwa zrównoważonego jest stosowanie metod uprawy, nawożenia i ochrony roślin przyjaznych środowisku naturalnemu (Rozporządzenie Rady (WE) 1257/1999). Ten typ produkcji rolnej można uznać za formę pośrednią między rolnictwem konwencjonalnym a ekologicznym, zalecanym szczególnie w gospodarstwach bydlęcych dysponujących dużym areałem trwałych użytków zielonych. Takie warunki posiadają między innymi gospodarstwa położone w rejonie Pogórza Karpackiego, specjalizujące się w chowie bydła rasy simental.

Zaloguj się, aby zobaczyć.

Henryk Pawlak

Poznań

Kolejnym gatunkiem zwierząt, które człowiek doprowadził do całkowitej eksterminacji było dla braci Heck odtworzenie tarpana, przodka konia domowego. Protoplastów konia do tej pory nie udało się do końca w sposób jednoznaczny ustalić. Zdania wśród zoologów są podzielone: jedni uważają, że przodkiem konia domowego był koń Przewalskiego* żyjący być może do dziś w Mongolii w pobliżu granicy z Chinami (Gobi), a reszta, około 500 osobników, żyje w niewoli w ogrodach zoologicznych i rezerwatach. Drudzy twierdzą, że przodków konia należy szukać wśród tarpanów i za tą opcją przemawiają dwa argumenty.

Zaloguj się, aby zobaczyć.

Małgorzata Horecka

W ostatnich latach bardzo głośno mówi się o tym, jak działalność człowieka wpływa na ocieplenie klimatu. Choć zdania na temat zasadności rygorystycznych obostrzeń w ograniczeniu emisji gazów cieplarnianych są podzielone, to efektem dyskusji i analiz jest zwrócenie uwagi na produkowanie tych gazów przez hodowlane przeżuwacze. Fakt, krowy są pionierkami w niechlubnym wyścigu w ilości wydalanego metanu.

Rozmowy na temat działań związanych z przeciwdziałaniem ocieplaniu się klimatu rozpoczęły się już dawno. Kluczową datą jest rok 2005, gdy zaczęło obowiązywać międzynarodowe porozumienie – protokół z Kioto zakładający plan ograniczenia emisji gazów cieplarnianych na świecie. Polska jest zobowiązana do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych do 2020 roku metanu o 40% i dwutlenku węgla o 20%. W Danii i Holandii już stało się bardzo realnym wprowadzenie podatku cieplarnianego od hodowlanych zwierząt przeżuwających, co spotkało się z falą protestów ze strony hodowców. Komisja Europejska zapowiada podobne zmiany legislacyjne w całej europie. Miałaby obowiązywać opłata tzw. „cow tax” czyli krowiego podatku, który obejmowałby przeżuwające zwierzęta hodowlane. Według ostatnich ustaleń miałoby to być 5€ za tonę wyemitowanego gazu, czyli mniej więcej 13€ za krowę mleczną i 7€ za niemleczną. Warto więc, póki na to czas, „kombinować” w jaki sposób zmniejszyć tę emisję, ażeby udowodnić że poprzez niewielkie zmiany w żywieniu można ograniczyć produkcję szkodliwych gazów.

                Przeżuwacze mają największy udział w produkcji gazów cieplarnianych spośród wszystkich zwierząt. W wyniku działania dużej ilości bakterii metanogennych (Methanobacterium formicum, Methanomicrobium mobile) w anaerobowej fermentacji żwaczowej i jelitowej powstaje metan.

                Po pierwsze zastanówmy się dlaczego to właśnie metan ma tak olbrzymie znaczenie, przecież za sprawą działalności człowieka najwięcej produkowanego jest CO2. Metan ma jednak znacznie wyższy od niego wskaźnik powodujący efekt cieplarniany. Mierzony w jednostkach GPW dla metanu wynosi on 25, co znaczy, że jest on dwudziestopięciokrotnie wyższy niż w przypadku CO2.

Dostęp do wszystkich artykułów archiwalnych znajdujących się na naszym portalu jest możliwy po wykupieniu prenumeraty czasopisma.

Zaloguj się, aby zobaczyć.

Anna Wilkanowska

Uniwersytet w Molise (Włochy)

Mięso jest przykładem produktu żywnościowego odgrywającego istotną rolę w żywieniu człowieka, głównie ze względu na zawartość w nim łatwostrawnych i cennych składników odżywczych. Mięso wołowe w Polsce jest głównie używane jako mięso kulinarne, a także wykorzystuje się je w celach przetwórczych. Jednakże, należy nadmienić, że w Polsce od lat niezmiennie utrzymuje się spadkowa tendencja w konsumpcji wołowiny.

Zaloguj się, aby zobaczyć.

dr Bogumiła Nestorowicz,

Marek Tyrajski

Historia selenu jest równie fascynująca, jak sam pierwiastek

Selen został zidentyfikowany po raz pierwszy przez szwedzkiego chemika, Jönsa Jakoba Berzeliusa w 1817 roku.

                Szczegółowe badania wykazały, że chociaż jest podobny do telluru, to ma kilka nowych, unikalnych właściwości. Szybko stwierdzono, że jest to jednak inny, zupełnie nieznany pierwiastek. Z uwagi na fakt wyjątkowego podobieństwa do telluru i częstego występowania obok niego, nazwano go – SELEN, czyli Księżyc. (Tellus od łac. słowa znaczy Ziemia, natomiast Selen od grec. znaczy Księżyc).

Dostęp do wszystkich artykułów archiwalnych znajdujących się na naszym portalu jest możliwy po wykupieniu prenumeraty czasopisma.

Zaloguj się, aby zobaczyć.

Dawid Sobociński

Wielkopolskie Centrum Hodowli i Rozrodu Zwierząt

Niepłodność krów ma wiele przyczyn, które czasami mogą wydawać się błahe, ale tak naprawdę mające wielkie znaczenie. Z własnej pracy w terenie zaobserwowałem spadek płodności u krów, najczęściej u rasy HF. Jedną z metod poprawy płodności jest krzyżowanie międzyrasowe. Oto kilka powodów wystąpienia problemów z zacieleniem.

Żywienie

W gospodarstwach indywidualnych, posiadających kilka sztuk bydła, nie przykłada się dużej roli do żywienia krów. Najczęściej jest to siano, słoma i śruta zbożowa. Czasami dochodzi sianokiszonka. Takie gospodarstwa mają obniżoną produkcję mleka, co zbawiennie wpływa na płodność krów. Oznacza to mniejsze problemy z rujami oraz zacieleniami.

                Duże gospodarstwa czy fermy bydła mlecznego zmagają się z niepłodnością stada. Lepsze żywienie powoduje zwiększoną produkcję mleka, co z kolei wpływa na nieprawidłowe funkcjonowanie układu rozrodczego.

                Dawki pokarmowe muszą być zbilansowane pod względem energetycznym, białkowym i mineralnym. Bardzo ważny jest poziom mocznika, którego zawartość w mleku powinna wynosić 250-300 mg/l. Są to odpowiednie wartości do zajścia i utrzymania ciąży. Obniżony poziom mocznika będzie skutkował utratą płodu oraz nieskutecznymi inseminacjami.

                Pasza powinna zawierać również selen, którego brak powoduje zatrzymanie łożyska po porodzie. Efektem jest zapalenie macicy. Rośliny uprawiane na ziemiach bogatych w żelazo mają obniżony poziom selenu.

                Dawka pokarmowa powinna być odpowiednio skomponowana przez fachowca, co pomoże zaoszczędzić czas i pieniądze.

Dostęp do wszystkich artykułów archiwalnych znajdujących się na naszym portalu jest możliwy po wykupieniu prenumeraty czasopisma.

Zaloguj się, aby zobaczyć.

Marta Kaliciak, Maciej Adamski

Okres okołoporodowy krów stanowi newralgiczną i najbardziej krytyczną fazę cyklu produkcyjnego krów mlecznych. Występujący w tym czasie spadek pobrania paszy i jednoczesny wzrost zapotrzebowania krów na energię powoduje zwiększoną lipolizę tkanki tłuszczowej. W wyniku tego zjawiska dochodzi do wzrostu poziomu wolnych kwasów tłuszczowych (WKT) w surowicy krwi, bezpośrednio przed porodem, osiągając szczyt 3-5 dni po porodzie. W efekcie dochodzi do akumulacji trójglicerydów w wątrobie oraz zwiększonej produkcji ciał ketonowych. Ponadto w tym okresie zwierzęta są wysoce narażone na niedobory substancji mineralnych. W konsekwencji dochodzi do chorób metabolicznych takich jak: metaboliczna ketoza, zatrzymanie łożyska, hipokalcemia, czy porażenie poporodowe. Zaburzenia te rzadko występują pojedynczo. Najczęściej pojawiają się one „w pakiecie” tworząc zespół okołoporodowych zaburzeń metabolicznych. Ryzyko ich wystąpienia wzrasta u zwierząt nieprawidłowo żywionych oraz nadmiernie otłuszczonych. Ponadto na schorzenia te podatne są bardziej zwierzęta wysokowydajne.

Zaloguj się, aby zobaczyć.

Józef Krzyżewski

Instytut Genetyki i Hodowli Zwierząt

Polskiej Akademii Nauk w Jastrzębcu

Regulacja proporcji płci rodzących się cieląt jest dla hodowców bydła bardzo ważnym zagadnieniem, ponieważ w znacznym stopniu wpływa na opłacalność produkcji. W stadach krów mlecznych jest zapotrzebowanie wyłącznie na cieliczki niezbędne na remont stada, zaś w gospodarstwach prowadzących opas bydła najbardziej oczekiwaną płcią są byczki, które charakteryzują się wyraźnie wyższymi (nawet o kilkanaście procent) przyrostami masy ciała w porównaniu z cieliczkami.

Zaloguj się, aby zobaczyć.

Dariusz S. Minakowski

WSA Łomża

Dzięki postępowi hodowlanemu w tworzeniu nowych odmian kukurydzy oraz stałemu doskonaleniu i unowocześnianiu technologii jej zbioru i konserwowania, kukurydza stała się podstawową paszą dla bydła użytkowanego w kierunku mlecznym i mięsnym. Dlatego w gospodarstwach specjalizujących się w produkcji mleka i żywca wołowego kukurydza stanowi często główne źródło energii w dawce pokarmowej (m.in. w postaci kiszonki z całych roślin, gniecionego wilgotnego ziarna, LKS, CCM). Innym ważnym i rozwijanym pozapaszowym kierunkiem wykorzystania agrobiomasy kukurydzy jest możliwość jej zastosowania jako substratu do produkcji biogazu lub bioetanolu z wilgotnego ziarna.

Dostęp do wszystkich artykułów archiwalnych znajdujących się na naszym portalu jest możliwy po wykupieniu prenumeraty czasopisma.

Zaloguj się, aby zobaczyć.