Mikroorganizmy w żwaczu
Małgorzata Horecka
Gdy przeanalizujemy procesy trawienne odbywające się w przewodzie pokarmowym przeżuwaczy ciężko jest zignorować dość abstrakcyjną myśl, że w produkcji mleka tak naprawdę nie hodujemy krów, lecz zamieszkujące w nich mikroorganizmy. Wszystkie parametry mleka, zdrowie krów, wykorzystanie paszy, a więc i nasze zyski i straty są generowane bezpośrednio przez te malutkie organizmy zamieszkujące przewód pokarmowy zwierząt. Warto przyjrzeć się im bliżej, aby wiedzieć z kim tak naprawdę mamy do czynienia i jaki wpływ mają one na nasze produkcyjne osiągnięcia.
Większość ciekawych (z punktu widzenia funkcji) mikroorganizmów zamieszkuje największą część żołądka – żwacz. Ta olbrzymia kadź fermentacyjna ma pojemność 160 litrów, co stanowi prawie połowę pojemności całego przewodu pokarmowego i prawie 80% pojemności wszystkich przedżołądków. W żwaczu powinny panować warunki beztlenowe, pH powinno oscylować w przedziale od 6,2 do 7,2 a temperatura nie powinna przekraczać 40°C. Do mikroorganizmów zamieszkujących żwacz zaliczamy przede wszystkim bakterie, następnie pierwotniaki i najmniej liczną, ale bardzo istotną grupę grzybów.
Najważniejszym czynnikiem zapewniającym prawidłowe funkcjonowanie żwacza jest równowaga mikroorganizmów. Pomimo tego, że układ trawienny krów wydaje się być niczym idealnie skalibrowana maszyna, to zachwianie tej równowagi wbrew pozorom nie jest trudne. Wynika to przede wszystkim z faktu wzmożonej eksploatacji krów, a co za tym idzie dostarczanie różnorodnego pokarmu w proporcjach składników zezwalających na jak największe efekty produkcyjne. Niestety, za dążeniem do jak najwyższych efektów produkcyjnych kryje się „balansowanie po cienkiej linii” równowagi mikrobiologicznej. Każdy ze składników pokarmowych dostarczanych do żwacza wpływa na skład jego flory bakteryjnej, a mała znajomość tych procesów może prowadzić do fatalnych skutków odbijających się na produkcji.
Podstawowym czynnikiem stabilności funkcjonowania żwacza jest pH. Mikroorganizmy żwaczowe są w większości bardzo wrażliwe na wahania tego czynnika. Kwasowość wpływa również na zmianę motoryki żwacza. Dopuszczalne wahania wartości pH to te nie przekraczające 1,0 jednostki. Przy prawidłowych parametrach w żwaczu zachodzi szereg procesów, których głównymi „motorniczymi” są właśnie mikroorganizmy.
Dostęp do wszystkich artykułów archiwalnych znajdujących się na naszym portalu jest możliwy po wykupieniu prenumeraty czasopisma.
