Agnieszka Wilczek-Jagiełło
Lublin
Ultrasonografia znajduje coraz szersze zastosowanie w medycynie weterynaryjnej. Lepszy dostęp do aparatury USG i jej w miarę przystępne ceny sprawiły, że ta metoda diagnostyczna przestała być narzędziem elitarnym, osiągalnym jedynie dla wybranych stad. Ultrasonografia jest prostą, wiarygodną i jednocześnie nieinwazyjną obrazową metodą diagnostyczną, ale również metodą wspomagającą nowe techniki biotechnologii i wspomagania rozrodu tj. inseminacja, a także transfer zarodków. Wydaje się więc, że zastosowanie USG może dawać same zalety w zakresie sterowania rozrodem w stadzie bydła pod warunkiem jednak, że jest wykonywane jedynie przez doświadczonych operatorów.
Przyszłość należy do embriotransferu?
Przezodbytnicze badanie USG u zwierząt gospodarskich (tj. u bydła) wykonywane są od połowy lat 80. ubiegłego wieku (w powszechnym zastosowaniu są natomiast od ok. 15-20 lat). Ultrasonografia per rectum pozwala m.in. na bezpieczną i nieinwazyjną obserwację jajników oraz różnicowanie struktur obecnych w ich miąższu (np. obecność ciałka żółtego, torbieli jajnikowych, nowotworów, cyst itp.). Zastosowanie ultrasonografii w reprodukcji bydła przyczyniło się do uzyskania wielu wiadomości odnośnie fizjologii rozrodu tego gatunku. Dowiedziono chociażby falowego dojrzewania pęcherzyków jajnikowych u krów. Co oznacza, że w okresie jednego cyklu rujowego występują zazwyczaj dwie, trzy, a nawet cztery fale pęcherzykowe. Za każdym razem ma miejsce rekrutacja – czyli rozwój kilku pęcherzyków, a także selekcja, podczas której 1 lub 2 pęcherzyki są wybierane do dalszego rozwoju – i dominacja, gdy szybko rozwija się tylko 1 pęcherzyk jajnikowy, a pozostałe ulegają supresji (Żuraw A. i wsp., 2012). Ocena zmian zachodzących na jajnikach dokonywana za pomocą aparatury USG ma zasadnicze znaczenie dla przygotowania krów dawczyń do transferu zarodków (tzw. embriotransfer). Krowy – dawczynie zarodków są zazwyczaj poddawane terapii hormonalnej, której celem jest uzyskanie superowulacji (uwolnienie jednocześnie kilku komórek jajowych) lub superstymulacji (gdy owulacja nie jest wywoływana, a pęcherzyki są pobierane bezpośrednio z jajników) (Żuraw A. i wsp., 2012). Powodzenie całej procedury zależne jest w dużej mierze od właściwego wyboru pęcherzyków – celowi temu doskonale zaś służy badanie USG, zwłaszcza zaś USG dopplerowskie, a więc takie dzięki któremu możemy zobrazować przepływ krwi w naczyniach krwionośnych. Tak więc, dzięki zastosowaniu ultrasonografii dopplerowskiej możemy zobrazować unaczynienie poszczególnych narządów i tkanek. Z kolei logicznym jest, że tkanki dobrze zaopatrzone w krew lepiej funkcjonują. Dzięki zastosowaniu USG dopplerowskiego udało się wykazać, że wielkość pęcherzyków jajnikowych nie jest najważniejszym kryterium w badaniu prawidłowości ich rozwoju. Pęcherzyki małe, w których mimo wszystko udaje się wykryć przepływ naczyniowy na dzień przed selekcją osiągają następnie większe rozmiary aniżeli pęcherzyki nie wykazujące przepływów, w tym samym czasie, co stwarza możliwość wczesnej identyfikacji pęcherzyka dominującego, jak również trafność przewidywania względem ich żywotności. Oprócz wyboru właściwych, dobrych jakościowo pęcherzyków jajnikowych zastosowanie USG pozwala także na sprawne przeprowadzenie całej procedury dzięki zobrazowaniu pobierania pęcherzyków (ang. ovum pick – up, OPU). Zastosowanie biotransferu zarodków przyczynia się do zwiększenia wydajności rozrodczej samic o dużej wartości i uznanym potencjale genetycznym, a tym samym prowadzi do postępu hodowlanego. Pomimo niewątpliwie wielu pozytywnych aspektów związanych z transferem zarodków u bydła jest to metoda, która dotychczas nie została szeroko rozpropagowana głównie ze względu na fakt, że wymaga ona doświadczenia i wiedzy osoby wykonującej, ale również odpowiedniego sprzętu.
Dostęp do wszystkich artykułów archiwalnych znajdujących się na naszym portalu jest możliwy po wykupieniu prenumeraty czasopisma.
Zaloguj się, aby zobaczyć.
