Artur Ujwary
Blattin Polska Sp. z o.o.
Z każdym kolejnym rokiem hodowcy drobiu coraz częściej muszą mierzyć się z wyzwaniami, jakie niosą ze sobą fale upałów. Zmiany klimatyczne oznaczają wyższą średnią globalną temperaturę, a także coraz bardziej nieprzewidywalną pogodę i ekstremalne zjawiska atmosferyczne. Dla produkcji drobiarskiej oznacza to realne ryzyko strat. Ale choć pogody nie da się kontrolować, to warunki panujące w kurniku już tak. Hodowcy mogą być przygotowani na skuteczne reagowanie i stosować dostępne rozwiązania, by zminimalizować straty i zadbać o zdrowie swoich stad.
Stres cieplny – niewidzialny wróg produkcji
Stres cieplny pojawia się, gdy temperatura otoczenia przekracza możliwości termoregulacyjne ptaków. Drób, pozbawiony gruczołów potowych, chłodzi się jedynie poprzez przyspieszony oddech – zianie. Niestety, mechanizm ten szybko przestaje być skuteczny, szczególnie przy wysokiej wilgotności powietrza.
Objawy stresu cieplnego to m.in. chwiejny chód, osowiałość, biegunka i intensywne pragnienie. W skrajnych przypadkach dochodzi do niewydolności układu oddechowego i krążenia – a więc realnych upadków i strat finansowych.
Rysunek. 1. Zmiany w układzie metabolicznym wpływają na dobrostan zwierząt
Dlaczego drób tak źle znosi upały?
- Brak gruczołów potowych – jedyny sposób na schłodzenie to oddychanie.
- Pióra – ograniczają oddawanie ciepła.
- Wysoka obsada – więcej ptaków to wyższa temperatura i wilgotność.
- Zamknięte budynki – szczególnie narażone są obiekty z niewydolną wentylacją.
W warunkach ekstremalnych, np. przy wilgotności powietrza 90% i temperaturze 34°C, ptaki są w stanie oddać zaledwie 39% nadmiaru ciepła – to o połowę mniej niż przy wilgotności 40%.
Produkcja cierpi razem z ptakami
Stres cieplny u drobiu to poważne wyzwanie ekonomiczne. W upalne dni ptaki pobierają mniej paszy, co bezpośrednio przekłada się na spadek produkcji, zwłaszcza w przypadku niosek. Gdy temperatura wzrasta z 20 do 32°C, spożycie paszy może zmniejszyć się nawet o 29%, a nieśność spaść o 22%. W efekcie obserwuje się spadek masy jaj oraz pogorszenie jakości ich skorupek. Dodatkowo występuje niższa skuteczność rozrodu, rosną koszty opieki weterynaryjnej, a w skrajnych przypadkach dochodzi nawet do zwiększonej śmiertelności w stadzie.
Wzrasta także ryzyko chorób, np. salmonellozy, gdyż stres cieplny osłabia odporność. Badania pokazują, że ptaki trzymane w dobrych warunkach nie reagują na sztuczne zakażenie, podczas gdy te narażone na upał – umierają w ciągu kilku dni.
Wykres. 1. Percepcja stresu cieplnego u drobiu – indeks termiczno-wilgotnościowy THI (Temperature-Humidity Index)
Jak sprostać temu wyzwaniu? Trzy filary ochrony stada:
1. Zarządzanie środowiskiem
- Unikaj przegęszczeń – więcej przestrzeni to niższa temperatura i mniej stresu.
- Popraw wentylację – zadbaj o ruch powietrza w całym budynku.
- Zadbaj o odpowiednią ilość zimnej wody pitnej – schłodzona woda skutecznie chłodzi od środka.
- Karmienie w chłodniejszych porach – rano i wieczorem ptaki chętniej jedzą.
- Zwiększ częstotliwość karmienia – mniejsze, częstsze porcje łatwiej trawione.
- Systemy zraszające – skuteczne szczególnie przy niskiej wilgotności powietrza.
2. Optymalne żywienie
W okresie upałów pasza powinna być skoncentrowana, aby nawet przy mniejszym pobraniu zapewnić wystarczającą ilość:
- energii (pochodzącą z tłuszczu),
- białka (ale łatwostrawnego),
- witamin – szczególnie C i E,
- minerałów i elektrolitów,
- przeciwutleniaczy – chronią komórki przed uszkodzeniami.
Warto dostosować mieszanki paszowe do warunków letnich i korzystać z dodatków funkcjonalnych.
3. Wsparcie funkcjonalne – Vilomix ThermaCon
Ciekawym rozwiązaniem dla hodowców może być preparat Vilomix ThermaCon, dystrybuowany przez Blattin Polska. To mieszanka elektrolitów, betainy i witaminy C stworzona specjalnie z myślą o stresie cieplnym. Mocna mieszanka antyoksydantów pomaga chronić komórki, neutralizując szkodliwe reaktywne formy tlenu.
Vilomix ThermaCon redukuje skutki stresu cieplnego, a jego działanie opiera się na trzech filarach:
- Nawodnienie komórkowe – poprzez optymalną równowagę elektrolitową.
- Regulacja termiczna – dzięki właściwościom osmoregulacyjnym.
- Wzmocnienie odporności – dzięki silnej dawce antyoksydantów.
Zalecane dawkowanie:
1-2 litry na 1000 litrów zimnej wody pitnej, w okresie poprzedzającym upały i w ich trakcie. Dostępny w opakowaniach 5, 20 i 200 litrów.
Stres cieplny to poważne zagrożenie, ale można się do niego skutecznie przygotować. Kluczowe jest kompleksowe podejście: zarządzanie warunkami w budynkach, dostosowanie żywienia oraz odpowiednie dodatki paszowe. Hodowcy, którzy wdrażają takie działania, nie tylko chronią dobrostan swoich ptaków, ale też minimalizują straty produkcyjne i utrzymują rentowność nawet w najtrudniejszych miesiącach.
Nie da się zatrzymać upałów – ale da się je przetrwać z sukcesem.
