Pytanie
Prowadzę gospodarstwo rolne. Moja sąsiadka, która prowadziła gospodarstwo rolne ze zwierzętami zmarła i zostawiła testament, w którym wskazuje mnie jako jedynego spadkobiercę. Od czasu jej śmierci tylko ja zajmuję się zwierzętami i pozyskiwaniem dla nich paszy. Brat mojej zmarłej sąsiadki podważył testament i sprawa została odroczona na czas ustaleń sądowych. Nie mogę sprzedać zwierząt, bo nie jestem ich właścicielem, ale ponoszę wszystkie koszty w nimi związane. Moje pytania:
- Ile czasu będzie sprawa procedowana?
- Kto ponosi odpowiedzialność za zwierzęta pozostawione w gospodarstwie po osobie zmarłej?
- Czy po zakończeniu sprawy na moją niekorzyść mogę starać się o zwrot kosztów poniesionych na zwierzęta i odszkodowanie od osoby podważającej testament?
Odpowiedź
Na wstępie należy zaznaczyć, że postępowanie spadkowe po zmarłej sąsiadce może trwać od kilku miesięcy do nawet kilku lat. Zależy to od środków dowodowych zgromadzonych w postępowaniu spadkowym, zabezpieczeniu spadku, czy dokonaniu spisu z inwentarza, czy wyznaczonego przez sąd terminu.
Prawo spadkowe nie precyzuje też kwestii zwrotu kosztów poniesionych na zwierzęta pozostające pod opieką osoby umieszczonej w testamencie.
Wydaje się jednak słusznym, że skoro na podstawie testamentu, osoba będąca osobą obdarowaną spadkiem, wydatkowała swoje środki na zwierzęta pozostające w gospodarstwie , powinna ona otrzymać zwrot kosztów, jeżeli sąd podjąłby decyzję podważającą testament.
Przepisy dotyczące dziedziczenia
Na podstawie przepisów szczególnych o dziedziczeniu gospodarstw rolnych, zgodnie z art. 1058 ustawy kodeks cywilny (KC), do dziedziczenia z ustawy gospodarstw rolnych obejmujących grunty rolne o powierzchni przekraczającej 1 ha stosuje się przepisy tytułów poprzedzających księgi niniejszej ze zmianami wynikającymi z przepisów poniższych.
Zgodnie z art. 1059 ustawy kodeks cywilny (KC), spadkobiercy dziedziczą z ustawy gospodarstwo rolne, jeżeli w chwili otwarcia spadku:
- stale pracują bezpośrednio przy produkcji rolnej, albo
- mają przygotowanie zawodowe do prowadzenia produkcji rolnej, albo
- są małoletni bądź też pobierają naukę zawodu lub uczęszczają do szkół, albo
- są trwale niezdolni do pracy.
Natomiast na podstawie art. 1060 ustawy kodeks cywilny (KC), w granicach określonych w art. 931 § 2 KC, wnuki spadkodawcy, które w chwili otwarcia spadku odpowiadają warunkom przewidzianym w art. 1059 pkt 1 i 2 KC, dziedziczą gospodarstwo rolne także wtedy, gdy ich ojciec lub matka nie mogą gospodarstwa dziedziczyć dla braku warunków przewidzianych w art. 1059 KC. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych.
Dziedziczenie rodzeństwa
Zgodnie z art 1062 § 1 ustawy kodeks cywilny ( KC), rodzeństwo spadkodawcy, które w chwili otwarcia spadku odpowiada warunkom przewidzianym w art. 1059 pkt 1 i 2 ustawy kodeks cywilny (KC), dziedziczy gospodarstwo rolne także wtedy, gdy zstępni spadkodawcy nie mogą gospodarstwa dziedziczyć dla braku warunków przewidzianych w art. 1059 KC lub w art. 1060 KC.
Zgodnie natomiast z art. 1062 § 2 ustawy kodeks cywilny , w granicach określonych w art. 934 KC dzieci rodzeństwa spadkodawcy, które w chwili otwarcia spadku odpowiadają warunkom przewidzianym w art. 1059 pkt 1 i 2 ustawy kodeks cywilny, dziedziczą gospodarstwo rolne także wtedy, gdy ich ojciec lub matka nie mogą gospodarstwa dziedziczyć dla braku warunków przewidzianych w art. 1059 lub w § 1 niniejszego artykułu. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych.
Reguły ogólne dziedziczenia
Natomiast na podstawie art. 1063 ustawy kodeks cywilny, jeżeli ani małżonek spadkodawcy, ani żaden z jego krewnych powołanych do dziedziczenia z ustawy nie odpowiada warunkom przewidzianym dla dziedziczenia gospodarstwa rolnego albo jeżeli uprawnionymi do dziedziczenia są wyłącznie osoby, które w chwili otwarcia spadku są trwale niezdolne do pracy, gospodarstwo dziedziczą spadkobiercy na zasadach ogólnych.
Podstawa prawna:
Kodeks cywilny ( t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.)
