Strefa Bydło

Hodowca Bydła 2/2013

HB 2.2013 okl

W numerze:

  1. Stabilny żwacz to lepsze wykorzystanie paszy i wyższa produkcja mleka Józef Krzyżewski
  2. Wpływ żywienia i zdrowia cieląt na przyszłą wydajność mleczną Paweł Górka
  3. Zaburzenia oddechowe u nowonarodzonych cieląt Agnieszka Wilczek-Jagiełło
  4. Groźny ochwat Paweł Stefański
  5. Odchów cieląt z przeznaczeniem na opas Maciej Adamski, Edyta Wojtas
  6. Oświetlenie w oborze niezwykle ważne Robert Szulc
  7. Z dobrej kukurydzy – dobra kiszonka Zbigniew Podkówka
  8. BASF jedną z pięćdziesięciu najbardziej innowacyjnych spółek na świecie BASF
  9. Samojezdny wóz paszowy to jedna z kluczowych technologii w zwiększaniu konkurencyjności BSL Strautmann
  10. Dobrze przygotować pole pod siew kukurydzy Hubert Waligóra, Witold Skrzypczak
  11. Wybór odmian kukurydzy na kiszonkę w zależności od warunków glebowych i klimatycznych Anna Weber, Hubert Waligóra
  12. Wykorzystanie biomasy z użytków zielonych do produkcji mleka Dariusz S. Minakowski
  13. Intensywne odmiany traw w nowoczesnej gospodarce pastwiskowej Roman Łyszczarz
  14. Lucerna – sięgać po sprawdzone odmiany Piotr J. Domański
  15. Znaczenie roślin motylkowatych i ich mieszanek z trawami w produkcji wysokowartościowych pasz z użytków zielonych Jerzy Barszczewski
  16. Wykorzystanie pastwisk w produkcji mleka o podwyższonej wartości odżywczej Iwona Radkowska, Adam Radkowski
  17. Niektóre aspekty żywienia pastwiskowego krów mlecznych Juliusz Strzetelski

 

Kup prenumeratę, w prezencie otrzymasz segregator i Album "Znane i mniej znane rasy bydła"- 90 zł  TUTAJ

Zaburzenia oddechowe u nowonarodzonych cieląt

Agnieszka Wilczek-Jagiełło
Uniwersytet Przyrodniczy, Lublin

 

Schorzenia oddechowe są jedną z głównych przyczyn strat hodowlanych młodego bydła w Polsce, ale także na świecie. Szacuje się, że odsetek zachorowań na te schorzenia w różnych krajach waha się od 20 do nawet 80%. Schorzenia te są najczęściej wynikiem błędów związanych z warunkami odchowu cieląt (nadmierna wilgotność, zagęszczenie zwierząt, brak higieny) w powiązaniu z infekcjami bakteryjnymi i specyficznymi uwarunkowaniami anatomicznymi budowy układu oddechowego bydła. Zagadnienie to zostało szczegółowo omówione w artykule „Zapalenie płuc cieląt – problem wciąż aktualny” (HB 8/2012).

 

Paweł Górka
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Katedra Żywienia Zwierząt i Paszoznawstwa

 

Krowy w laktacji to „oczko w głowie” każdego hodowcy. Nic w tym dziwnego, skoro to właśnie ta grupa zwierząt przynosi realne pieniądze gospodarstwu. W rezultacie uwagę hodowców przykuwają przede wszystkim sposoby zwiększenia uzyskiwanych efektów produkcyjnych od wspomnianej grupy zwierząt. Tymczasem prawidłowy odchów cieląt, w szczególności ich racjonalne żywienie, może pozwolić na uzyskanie znacznie większej wydajności mlecznej od pierwiastek już na starcie ich „zawodowej” kariery, a przez to na zauważalny wzrost dochodów gospodarstwa. Niestety, w pogoni za pilnowaniem wydajności krów często zapominamy o tym bardzo ważnym ogniwie produkcji, jakim jest odchów młodzieży hodowlanej.

 

W przeciwieństwie do innych dziedzin działalności gospodarstw rolnych produkcja mleka cechuje się dużą pracochłonnością. Nowoczesne obory wyposażone są w urządzenia do przygotowywania i zadawania paszy oraz podgarniania paszy na stole paszowym. Wprowadzenie do praktyki wozów paszowych umożliwiło zastosowanie żywienia w technologii TMR/PMR, które bardziej odpowiada potrzebom pokarmowym krów, co sprzyja zwiększeniu wydajności mlecznej krów. Nie bez znaczenie jest także uzyskanie stabilności w wyniki uzyskania większej wytrwałości laktacji.

 

Józef Krzyżewski
Instytut Genetyki i Hodowli Zwierząt Polskiej Akademii Nauk w Jastrzębcu

 

Optymalne pokrycie potrzeb pokarmowych wysokowydajnych krów jest możliwe do osiągnięcia tylko wówczas, jeśli będzie się w ich żywieniu uwzględniać skomplikowane procesy zachodzące w przewodzie pokarmowym. Przeżuwacze, do których należy krowa, dzięki specyficznej budowie przewodu pokarmowego, są zdolne wykorzystywać pasze, z wysoką zawartością węglowodanów strukturalnych, w tym m.in. celulozy. Są to pasze objętościowe (zielonki, kiszonki, siano), które przetwarzane są przez przeżuwacze na wysokowartościowe produkty, jakimi są mleko i mięso.

 

 

Hubert Waligóra, Witold Skrzypczak
Katedra Agronomii, Uniwersytet Przyrodniczy, Poznań

Dobrze przygotowane pole do siewu kukurydzy jest warunkiem powodzenia uprawy tej rośliny. Ten element agrotechniki nie zawsze jest wystarczająco doceniany, a przecież jest on niezmiernie ważny. Kukurydza będąc rośliną o dużych wymaganiach cieplnych oraz ze względu na rzadki siew, czyli małą obsadę roślin, wymaga szczególnie starannej uprawy roli. Należy zapewnić odpowiednią pulchność, właściwe stosunki powietrzne i wodne oraz najkorzystniejsze warunki cieplne gleby.

Decyduje przedplon

Dla kukurydzy najlepszymi glebami są takie jak pod rośliny okopowe, a więc głęboko uprawione, przewiewne i pulchne. Kukurydzę można uprawiać także na glebach lekkich, ale takich, na których udają się ziemniaki. Dobrym przedplonem są rośliny okopowe uprawiane na oborniku. Na takim stanowisku, przy odpowiednim przygotowaniu pola, terminowym siewie, dostatecznym i poprawnym nawożeniu uzyskać można najlepsze i najwyższe plony. Bardzo dobrymi przedplonami są rośliny strączkowe, mieszanki zbożowe oraz wieloletnie motylkowate. Przy uprawie wieloletnich motylkowatych warunkiem jest, że pole zostanie zaorane jesienią i to dość wcześnie poprzedzając orkę dobrze wykonaną podorywką, po której należy prowadzić intensywną walkę z chwastami. Na glebach dostatecznie żyznych i próchnicznych można z dużym powodzeniem uprawiać kukurydzę nawet po zbożach i to w dalszych latach po oborniku. Na glebach słabych można tę roślinę uprawiać, ale pod warunkiem, że zostanie zastosowane nawożenie organiczne. Kukurydza może też być uprawiana w monokulturze, jednak pod warunkiem odpowiedniego nawożenia oraz właściwego zastosowania herbicydów.

Uprawę rozpoczynamy już jesienią

Kukurydza jest rośliną późniejszego siewu wiosennego, ale uprawę roli pod tę roślinę rozpoczynamy praktycznie jesienią poprzedniego roku. W tym okresie powinniśmy wykonać orkę zimową, którą wykonujemy na głębokość warstwy ornej i pozostawiamy rolę w ostrej skibie. Przy stosowaniu obornika pod kukurydzę, wykonujemy orkę średnią, a później, oczywiście jesienią, orkę głęboką. Po zbiorze rośliny przedplonowej wykonuje się podorywkę, następnie orkę przedzimową. Należy pamiętać, że sposób uprawy zależy od rodzaju przedplon. I tak, po roślinach zbożowych i mieszankach zbożowo-strączkowych wykonujemy podorywkę, kilkukrotne bronowanie i orkę przedzimową. Po roślinach motylkowatych, trawach i mieszankach motylkowato-trawiastych zalecana jest talerzówka, a później orka przedzimowa. Po roślinach okopowych najczęściej wystarcza wyrównanie pola i następnie wykonanie orki głębokiej.

Cel zabiegów uprawowych – przedsiewnych

Wiosenne zabiegi uprawowe pod kukurydzę mają na celu:

  • wyrównanie roli, aby zapewnić siew na jednakowej głębokości – szczególne znaczenie ma to przy stosowaniu siewników o dużych szerokościach roboczych,
  • ogrzanie roli (gleby), poprzez przyspieszenie tego procesu możemy w pewnym stopniu wcześniej siać, jak również stworzyć korzystniejsze warunki kiełkowania ziarniaków kukurydzy, która ma duże wymagania termiczne do szybkich i wyrównanych wschodów,
  • przygotowanie właściwego podłoża do siewu, czyli poprzez uzyskanie odpowiedniej ilości gruzełków zapewniamy właściwy kontakt ziarna z rolą, co w sposób zasadniczy wpływa na szybkość ich pęcznienia i w efekcie decyduje o szybkich i wyrównanych wschodach.

Wiosenne zabiegi uprawowe

Wiosenne zabiegi uprawowe należy rozpocząć możliwie jak najszybciej. Wczesną wiosną, gdy bieleją wierzchy skib i gleba już się nie maże, pole włókujemy i następnie bronujemy. Zalecane najpierw włókowanie lub bronowanie przerywa parowanie, przyspiesza ogrzewanie gleby i pobudza nasiona chwastów do kiełkowania. Zabieg ten może być powtórzony ze względu na stosunkowo późny siew kukurydzy – w Wielkopolsce zwykle od III dekady kwietnia. Trzeba pamiętać, że zbyt wczesne rozpoczęcie prac uprawowych, przy nadmiernej wilgotności roli prowadzi do tworzenia na powierzchni pola głębokich kolein po kołach ciągników i maszyn oraz niszczenie struktury gleby. Wykonywanie kolejnych zabiegów uprawowych zależeć będzie od bieżącego stanu spulchnienia oraz zwięzłości uprawianej gleby.
Na glebach lekkich, uprawę przedsiewną można ograniczyć do dwukrotnego bronowania broną zębową ciężką lub zestawem bron zębowych połączonych z wałem strunowym. Dla tych gleb szczególnie ważne jest zachowanie jak największych zapasów wody, będących podstawowym czynnikiem decydującym o plonach. Z tego względu stosowanie narzędzi lub maszyn intensywnie spulchniających glebę nie jest wskazane.
Na pozostałych glebach, typowo kukurydzianych, dobre efekty pracy przy uprawie roli pod kukurydzę zapewniają agregaty uprawowe, w których narzędziem roboczym jest brona z zębami sprężynowymi. Brona powinna współpracować z dwoma wałami strunowymi wykonanymi z uzębionych płaskowników o zróżnicowanych średnicach (320 i 250 mm).
Na glebach ciężkich, ze względu na trudności z utrzymaniem głębokości pracy, zamiast brony lepiej stosować kultywator z wąskimi zębami sprężynowymi. Bardzo dobre efekty w przedsiewnym przygotowaniu roli daje stosowanie agregatów uprawowych, w których podstawowym narzędziem jest kultywator ze sztywnymi łapami zakończonymi gęsiostópkami, podcinającymi całą powierzchnię pola na pożądanej głębokości.
Utrzymanie podczas pracy jednakowej głębokości zapewnia prowadzenie agregatu na dwóch wałach, przednim i tylnim. Dla wyrównania powierzchni roli stosuje się włóki o regulowanej głębokości pracy, umieszczone za przednim wałem strunowym i między wałami tylnymi- strunowy i Crosskil. Prędkość robocza agregatu winna wynosić około 10 km/h. Mniejsze prędkości powodują pogorszenie jakości pracy. Szczególnie polecane jest stosowanie aktywnych maszyn uprawowych na glebach cięższych. Takie maszyny pozwalają na przygotowanie roli do siewu w jednym przejeździe roboczym.
W innych przypadkach przed samym siewem kukurydzy w celu dokładnego spulchnienia górnej warstwy roli na jednakowej głębokości pożądane jest zastosowanie kultywatora o zębach sztywnych. Warstwę roli należy przemieszać na głębokości 8-10 cm. Po późnych i nie zawsze dobrze wykonanych orkach zabieg ten należy uznać za szczególnie ważny. Po takim zabiegu powinno się wykonać bronowanie przed siewem.

Kukurydza tylko w plonie głównym

W wyjątkowych wypadkach kukurydzę na kiszonkę można uprawiać po wcześnie schodzących z pola przedplonach. Termin zbioru powinien być tak dobrany, aby siew kukurydzy nie wypadł później niż 10-20 maja. Uprawa roli jest w takim przypadku uproszczona. Zasadą jest natychmiastowe wykonanie orki po zbiorze przedplonu z jednoczesną właściwą pielęgnacją. Bardzo często okazuje się, że niezbędne jest użycie wału Campbella, celem przyspieszenia osiadania gleby oraz poprawy podsiąkania wody. Wieloletnie obserwacje nie wskazują na celowość uproszczeń w uprawie roli, a mianowicie zastąpienia orki podorywką.
Wiosenne zabiegi uprawowe muszą uwzględniać biologiczne wymagania rośliny pod względem środowiska, a więc rozmieszczenie systemu korzeniowego, dostępność do składników pokarmowych, wody itd. Nierzadko wiosenne zabiegi uprawowe wykonywane są po jesiennym zastosowaniu obornika, nawożeniu fosforowym i potasowym oraz głębokiej orce przedzimowej. W takim wypadku zabiegi uprawowe powinny:

  • zabezpieczyć zapasy wody z opadów zimowych przed nadmiernymi stratami,
  • zniszczyć kiełkujące chwasty,
  • przygotować spulchnioną warstwę roli do wymaganej głębokości siewu z równoczesnym wymieszaniem wysianych nawozów azotowych,
  • zagęścić wierzchnią warstwę roli (2-3 cm) w celu stworzenia warstwy nośnej dla agregatu siewnego.

Przygotowanie roli do siewu kukurydzy powinno nastąpić przy jak najmniejszej liczbie przejazdów roboczych po polu. Każdy kolejny przejazd powoduje bowiem dodatkowe ugniecenie roli i tworzenie kolein, co pogarsza warunki wschodów roślin oraz niepotrzebnie zwiększa koszty. Dobrze uprawiona rola ma zapewnić szybkie jej nagrzanie do ok. 8 stopni Celsjusza, niezbędne do właściwego kiełkowania ziarniaków. System kapilar powinien być zamknięty na głębokości 40-50 mm oraz na 70-80 mm na glebach lżejszych. Nad zamkniętymi kapilarami powinna zostać wytworzona warstwa luźnej roli, o gruzełkowatej strukturze, przez którą może następować wymiana powietrza i ciepła niezbędnego do skiełkowania i wschodów roślin.

Zapamiętajmy! Kukurydzę na kiszonkę uprawiamy w plonie głównym. Wiosenne zabiegi uprawowe mają zapewnić szybkie ocieplenie roli, a ilość wykonywanych zabiegów należy ograniczyć do niezbędnego minimum.

 

HB 2.2013 okl

Ten artykuł pochodzi z magazynu Hodowca Bydła 2/2013

Kup prenumeratę
Tagi:

Robert Szulc
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Oddział w Poznaniu

 

Rola oświetlenia jest bardzo często przez ludzi – a szczególnie hodowców zwierząt inwentarskich niedoceniana i wręcz zaniedbywana. A ma ono duży wpływ na życie i rozwój organizmów żywych – w szczególności młodych. Życiodajne promieniowanie słoneczne stymuluje przebieg wielu procesów metabolicznych w organizmach, m.in. zwiększając zużycie tlenu.

 

Maciej Adamski, Edyta Wojtas
Uniwersytet Przyrodniczy, Wrocław

 

Efektywność opasu związana jest z wieloma czynnikami genetycznymi i pozagenetycznymi. Wśród nich duże znaczenie mają czynniki środowiskowe (żywienie, utrzymanie, mikroklimat), decydują bowiem one o stopniu wykorzystania możliwości produkcyjnych zwierząt. Bezwzględnie związany jest z tym odchów cieląt, stanowiący podstawowy element w cyklu produkcyjnym mleka i mięsa wołowego. W Polsce pogłowie krów mlecznych znacząco przewyższa populację krów w typie mięsnym, dlatego też produkcja wołowiny nadal opiera się na bydle użytkowanym mlecznie.

 

 

Groźny ochwat

Paweł Stefański
Katedra Hodowli Bydła i Produkcji Mleka, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

 

Wielu hodowców słysząc ochwat, myśli kwasica i zastanawia się nad potencjalnymi, popełnionymi błędami żywieniowymi. Jednak ochwat może być wywołany przez inne czynniki, nie koniecznie bezpośrednio związane z żywieniem krów.

 

Anna Weber, Hubert Waligóra
Katedra Agromonii, Uniwersytet Przyrodniczy Poznań

 

Kukurydza odgrywa ważną rolę w żywieniu zwierząt gospodarskich. W chowie bydła mlecznego i mięsnego kiszonka z całych roślin kukurydzy stanowi priorytetową energetyczną paszę objętościową. W 2012 roku areał produkcji kukurydzy z przeznaczeniem na kiszonkę wynosił ok. 425 tys. ha (wg GUS), co stanowiło ponad 60% całkowitego obszaru uprawy tej rośliny.

 

 

© 2020 Pro Agricola dom wydawniczy

Wykryto AdBlocka

 

Utrzymanie tej strony jest możliwe dzięki przychodom z reklam.
Aby móc dalej przeglądać tę stronę, prosimy o wyłączenie AdBlocka.