Archiwum
Zasady racjonalnego nawożenia użytków zielonych a jakość uzyskiwanej paszy
Ewa Stamirowska-Krzaczek
Instytut Nauk Rolniczych, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie
Paweł Krzaczek
Katedra Energetyki i Środków Transportu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
Najważniejszym celem wykorzystywania użytków zielonych jest produkcja paszy o optymalnej wartości pokarmowej i najwyższych walorach smakowych (Kozłowski i Goliński, 2004). O wartości pokarmowej, czy żywieniowej pasz z użytków zielonych decyduje – oprócz zawartości masy organicznej oraz strawności i smakowitości – także zawartość składników mineralnych, zapewniających funkcje fizjologiczne organizmów zwierzęcych. Ma to szczególne znaczenie w przypadku pasz z użytków zielonych, które są podstawową, a niekiedy jedyną paszą spożywaną latem przez przeżuwacze, zwłaszcza w warunkach ekologicznego chowu tych zwierząt (Jankowska-Huflejt i in., 2009).
W ostatnich kilkunastu latach w obrębie trwałych użytków zielonych w Polsce nastąpiły niekorzystne zmiany. Średni plon siana z łąk po 2005 r. wyniósł 4,29 t/ha, a zielonki z pastwisk 15,6 t/ha. Taki stan wynika przede wszystkim z małego pogłowia zwierząt przeżuwających (brak zapotrzebowania na pasze), a także niskiego poziomu nawożenia (szczególnie azotem) oraz z zaniedbań eksploatacyjnych i zniszczeń urządzeń melioracyjnych. Spowodowały one niekontrolowane odprowadzanie wody zwłaszcza w sąsiedztwie podstawowych cieków, a nadmierne uwilgotnienie w pobliżu niekonserwowanych rowów melioracyjnych. Następuje wycofanie z produkcji części trwałych użytków zielonych, a zwłaszcza położonych w niekorzystnych i trudnych warunkach siedliskowych. Ogólnie szacuje się, że do 15% użytków zielonych jest w ogóle nie wykorzystywane gospodarczo, tj. niewykaszanych lub wykaszanych, lecz niezbieranych (Jankowska-Huflejt, 2007).
Skład botaniczny użytków zielonych uzależniony jest od konkretnych warunków klimatycznych, glebowych, wilgotnościowych, a także działalności człowieka. Zmiany wymienionych czynników prowadzą z jednej strony do ustąpienia, czy też zanikania wartościowych gatunków traw, z drugiej zaś strony pojawiania się gatunków bezwartościowych pod względem przydatności paszowej (Grzyb i Prończuk, 1995).
