Indyk Polski 79 (2/2022)

Iwona Stolarska; Specjalista Chorób Ptaków, Prywatna praktyka weterynaryjna Medicalvet 

Indyki to gatunek bardzo wrażliwy na wirusa ospy. Ospa może utrzymywać się w kurniku nawet przez około 180 dni. Wirus dostaje się do kurnika o każdej porze roku, a jej nosicielami są zwierzęta domowe, dzikie oraz gryzonie. Latem rejestruje się skórną postać ospy – w postaci guzków na skórze głowy. Zimą choroba atakuje błony śluzowe. Podatność organizmu na ospę wiąże się z osłabieniem układu odpornościowego i niedoborami witaminowymi. Czas trwania choroby wynosi 6 tygodni, a konsekwencje wynikające z zachorowania są dotkliwe. Etiologia i epidemiologiaChorobę wywołuje wirus ospy ptasiej, który należy do rodzaju Avipoxvirus i rodziny Poxviridae. Wirusy te są swoiste dla ptaków i nie dają oporności krzyżowej z wirusami ospy ssaków. Avipoxwirusy są odporne na czynniki środowiskowe, np. wirus w wysuszonych strupach w środowisku kurnika może przetrwać kilka miesięcy, a nawet lat. Są wrażliwe na wysoką temperaturę, w 50 °C giną po 30 minutach, a przy 60 °C po kilku minutach. W lodówce mogą przetrwać nawet kilkanaście lat. Najszybciej giną w środowisku ciepłym i wilgotnym. Są wrażliwe na formalinę, fenol i NaOH.  Źródłem zakażenia są ptaki chore oraz nosiciele. Wirus najobficiej jest obecny w dużych ilościach w zmianach i zostaje zwykle przenoszony bezpośrednio (kontakt poprzez otarcia skóry). Zmiany skórne (strupy) powstające podczas choroby stają się więc głównym źródłem infekcji aerozolowej.

Czytaj więcej...

Katarzyna Jankowska; PAN Olsztyn

Fermy zajmujące się produkcją drobiu nie mogą sobie pozwolić na braki paszowe z uwagi na zachowanie rytmu produkcji i zapewnieniu jak najlepszych warunków ptakom w środowisku ich bytowania. Niezależnie od potrzeb higieny produkcji zgodnych z ustalonymi wcześniej normami, ptaki wymagają pojenia świeżą wodą oraz paszą, której dawkowanie odbywa się zgodnie z zapotrzebowaniem dziennym stada. Do prawidłowego rozwoju oraz utrzymania wysokiego poziomu zdrowotności ptaków niezbędna jest dokładna analiza jakości paszy. Producenci drobiu nie mogą także pozwolić na przestoje w jej dostarczaniu, ponieważ ptaki nie mogą być głodzone przede wszystkim ze względów etycznych, jak również ekonomicznych (ptaki nie karmione systematycznie nie osiągną przewidzianych przyrostów, co z kolei wpłynie na obniżenie zysku producenta). Szczególnym zagrożeniem dla jakości pasz, a przy tym dla zdrowia zwierząt, jest proces pleśnienia paszy. Aby temu zapobiec producenci drobiu wyznaczają specjalnie miejsca na terenie fermy, które są stanowiskami paszowymi, tj. miejscami służącymi jako magazyn paszowy z wyeksponowanym tam najczęściej silosem (lub silosami), dzięki któremu ptaki w halach mają zapewniony stały dostęp do paszy. Silosy dobiera się w zależności od rodzaju i objętości paszy, jaka ma być przechowywana na fermie. Silosy z przeznaczeniem na magazyn paszy mogą mieć różną pojemność. Mogą też służyć magazynowaniu różnego rodzaju materiałów sypkich oraz produktów rolniczych. Na fermach hodowlanych przechowuje się głównie paszę. Aby spełniała ona swoją rolę, należy dużą wagę przyłożyć do jakości produkcji, ale szczególnie do późniejszego przechowywania. To właśnie podczas tego drugiego etapu, czyli przechowywania może pojawić się pleśń. Budowa silosu idzie w parze z jego przeznaczeniemZe względu na konstrukcję oraz materiał z jakiego został wykonany silos, znajduje on odpowiednio właściwe zastosowanie. Wyróżnia się silosy cylindryczne oraz kwadratowe zróżnicowane wyglądem oraz konstrukcją nośną samego zbiornika.

Czytaj więcej...

W 2004 r. częstość występowania zakażeń Campylobacter u ludzi w Unii Europejskiej po raz pierwszy przekroczyła liczbę zakażeń pałeczkami Salmonella (Zoonoses, Zoonotic Agents and Antimicrobial Resistance in the European Union 2006). Kampylobakterioza jest najbardziej rozpowszechnioną chorobą bakteryjną przenoszoną drogą pokarmową – blisko 70% przypadków spowodowanych jest spożyciem lub kontaktem z zanieczyszczonymi produktami drobiowymi (Moore i in. 2005, Sylte i in. 2021). W tym aspekcie, ponad 90% przypadków wywoływane jest przez Campylobacter jejuni (C. jejuni). Wśród pałeczek Campylobacter epidemiologiczne znaczenie ma także Campylobacter coli (C. coli) (Sylte i in. 2020). C. jejuni – patogen szczególnie niebezpieczny dla życia i zdrowia ludziC. jejuni to gram-ujemna, szybko poruszająca się, nie tworząca zarodników, pałeczka o charakterystycznej morfologii – zagiętym kształcie litery S (Rys. 1). Jest ona klinicznie związana z występowaniem biegunek i stanów zapalnych jelit u ludzi. Za główny rezerwuar uznaje się drób. Aż 90% stad kurcząt brojlerów i indyków może być zakażone patogenem, chociaż niektóre źródła podają, że wartość ta oscyluje w graniach 60-80% (www.news.ncsu.edu). Co istotne, nawet przy tak wysokim wskaźniku kolonizacji Campylobacter u drobiu, ptaki zakażone wykazują niewielkie kliniczne objawy choroby lub nie wykazują ich wcale. Odnotowano, iż eksperymentalne zakażenie jednodniowych kurcząt szczepami C. jejuni, wyizolowanymi od osób z biegunką, powodowało obfitą i krwawą biegunkę u piskląt, a w niektórych przypadkach śmiertelność stada sięgała 32%. Jednak podatność na zakażenie była zależna od wieku, ponieważ kurczęta powyżej 3-5 dnia życia nie były podatne na zakażenie (Lam i in. 1992). Pierwsze objawy kampylobakteriozy u ludzi mogą pojawić się 2-5 dnia od zakażenia patogenem. Najczęściej choroba przebiega pod postacią zapalenia żołądka i jelit lub zapalenia jelit.

Czytaj więcej...

Patrycja Ciborowska, Anna Zalewska; Koło Naukowe Hodowców Zwierząt Gospodarskich przy WHBiOZ
Monika Michalczuk, Damian Bień; Katedra Hodowli Zwierząt, Instytut Nauk o Zwierzętach, SGGW w Warszawie

Światło w życiu każdego organizmu jest niewątpliwie istotnym czynnikiem. Wpływa na wiele procesów, m.in. na tempo przemiany materii, czynniki fizjologiczne odpowiadające za zdolności rozrodcze, czy produkcję jaj. Jednak równie istotnie oddziałuje ono także na dobrostan, a tym samym zachowanie zwierząt (Wineland 2002, Akyüz i Onbaşilar 2018). Temat ten dotyczy także producentów jaj i mięsa drobiowego, którzy nie zapewniając ptakom odpowiednio dostosowanego do odchowu natężenia światła narażeni są na pojawienie się schorzeń ptaków, czy spadku nieśności, które to skutkują stratami ekonomicznymi. Odpowiednie gospodarowanie światłem może wpłynąć pozytywnie m.in. na behawior drobiu i jego dobrostan (Gilewski i Wężyk 2018, Korytkowska 2019). Należy także zaznaczyć, że projektując systemy oświetleniowe powinno przeanalizować się wymagania wzrokowe ptaków, a nie jak dotychczas jedynie ludzkie. Okazuje się bowiem, że ptasi narząd wzroku inaczej odbiera bodźce świetlne niż oko człowieka (Prescott i wsp. 2003). Zatem producent drobiu może spodziewać się takich zachowań w stadzie wykorzystując w chowie różnego rodzaju źródła światła? W produkcji drobiarskiej niezwykle ważna jest długość (barwa) fali świetlnej oraz jej natężenie (Lewis i Morris 2000, Hesham i wsp. 2018, Riedel 2020). Ptaki odbierają światło z różnych źródeł odmiennie niż ludzie, pomimo tego, że widzialne przez nie widmo mieści się w podobnym, co u ludzi zakresie wynoszącym 400-730 nm, z tym że ptaki są w stanie „widzieć” w części zakresu ultrafioletowego UVA tj. poniżej 400 nm (Lewis i Morris 2000) (ryc. 1). Ptaki mogą także pochwalić się najbardziej rozwiniętym narządem wzroku wśród kręgowców, a także są jedyną grupą, u której nie spotyka się gatunków o oczach niedorozwiniętych lub uwstecznionych (Jasiński 1982). W siatkówce ptasiego oka znajdują się niezwykle istotne komórki receptorowe: czopki (pojedyncze i podwójne) wykazujące wrażliwość na światło barwne oraz pręciki wrażliwe na światło rozproszone. Komórki te zawierają tzw. barwniki wzrokowe, które pod wpływem światła ulegają rozkładowi, w nocy natomiast następuje ich regeneracja.

Czytaj więcej...

Bartosz Korytkowski

Stres cieplny stanowi poważny problem w chowie indyków, które ze wszystkich gatunków drobiu są szczególnie wrażliwe na niewłaściwe warunki mikroklimatyczne, w tym także na nieodpowiednie temperatury. Śmiertelność ptaków oraz niezadowalające efekty produkcyjne podczas jego występowania mogą być bardzo znaczące. Temperatura ciała drobiu (w zależności od gatunku) to wartości od 41,1 do 42,6°C. Utrzymanie takiej stałej temperatury ciała jest możliwe dzięki układowi termoregulacyjnemu, który znajduje się w podwzgórzu. Dostosowuje on ilość ciepła produkowanego oraz usuwanego z organizmu do bilansu cieplnego panującego w otaczającym środowisku. Ptaki odbierają sygnały dotyczące temperatury za pośrednictwem termoreceptorów znajdujących się m.in. w skórze, mięśniach, drogach oddechowych oraz w podwzgórzu. Jeżeli temperatura krwi ptaka zostaje obniżona, to wówczas jego aktywność jest hamowana i prowadzi to do zwiększenia produkcji ciepła. U drobiu dorosłego utrata ciepła z organizmu jest hamowana również poprzez upierzenie oraz tkankę podskórną, jako że powietrze znajdujące się pomiędzy piórami jest doskonałym izolatorem. Niestety u młodych piskląt warstwa puchu nie stanowi takiej dobrej izolacji jak pióra.  W zależności od wieku i gatunku ptaki różnie radzą sobie z temperaturami – zarówno zbyt wysokimi, jak i zbyt niskimi. Indyki są gatunkiem drobiu charakteryzującym się stosunkowo wysokimi wymaganiami odnośnie warunków termicznych. W pomieszczeniach drobiarskich temperatura jest zatem najważniejszym czynnikiem mikroklimatycznym, wpływającym zarówno na prawidłowe funkcjonowanie organizmu ptaka, jak i na jego samopoczucie, zdrowie i tym samym na opłacalność produkcji. W pierwszym okresie życia indyki posiadają słabo rozwinięty układ termoregulacyjny. I tak w sytuacjach, kiedy nie zapewnimy im odpowiedniej temperatury będą rosły i rozwijały się bardzo powoli, a często takie warunki mogą doprowadzić nawet do ich śmierci. Warunkiem zapewnienia dobrego wychowu piskląt jest z pewnością utrzymanie w pomieszczeniu właściwej temperatury odpowiedniej do wieku ptaków. Optymalną temperaturą w strefie przebywania indyków przy wstawieniu piskląt jest około 37°C (pierwsze 2 dni), 35°C (do końca 1 tygodnia), 33°C (2 tydzień), zaś w całym budynku około 25°C.

Czytaj więcej...

Vladislav Vorotnikov; Korespondent na Europę Wschodnią

Jasne jest, że rosyjska inwazja na Ukrainę wywoła ogromne zmiany w przemyśle drobiarskim nie tylko na wschodzie Europy, ale może mieć także wpływ na drobiarstwo w Polsce i na Zachodzie Europy i to bez względu na to, jaki będzie finał wojny. MHP – największe ukraińskie zakłady drobiarskieObecny kryzys spowodował znaczne wyzwania logistyczne i infrastrukturalne w działalności ukraińskiego przemysłu drobiarskiego. Największy ukraiński producent drobiu MHP w swoim raporcie kwartalnym poinformował, że w całym konflikcie utrzymuje sprzedaż handlową na Ukrainie, ale sprzedaż eksportowa została czasowo zawieszona, z uwagi na zamknięcie portów morskich i brak możliwości dostawy towaru ciężarówkami. MHP poinformowało, że w wyniku działań rosyjskich częściowo została zniszczona infrastruktura zakładu – w szczególności dotyczy to jednego magazynu mieszczącego 3000 ton drobiu. Firma MHP zawiesiła także działalność zakładu przetwórstwa mięsnego „Ukrainian Bacon” w obwodzie donieckim z powodu zaciekłych walk w najbliższej okolicy. Zakład posiada roczną zdolność produkcyjną 34 tys. ton mięsa kurcząt brojlerów. Największe zakłady produkcyjne MHP znajdują się jednak w rejonie Winnicy na Ukrainie Zachodniej, gdzie nie toczą się żadne działania wojenne. Firmie udało się nawet wznowić część sprzedaży eksportowej. Przed wojną MHP generowało około 60% swoich rocznych przychodów z eksportu o wartości 1,9 miliarda dolarów. Udział ten spadł prawie do zera, ponieważ konflikt odciął firmę od jej zwykłych morskich tras transportowych.

Czytaj więcej...

Marian Biegański; Indyk Lubuski

Produkcja indyków w styczniu i lutym 2022 r. była umiarkowanie ustabilizowana. Od marca po wybuchu wojny na Ukrainie, nastąpił niespotykanie wysoki wzrost kosztów tuczu (droga pasza i energia) i cen skupu indyków. W bieżącym roku prognozowany jest dalszy spadek skupu indyków i niższe wstawienia piskląt do tuczu. Początek 2022 roku w produkcji indyków był zdeterminowany niekorzystnymi konsekwencjami gospodarczymi z roku poprzedniego jako najtrudniejszego w dotychczasowym okresie XXI wieku. Przyczynami okazały się grypa ptaków i wystąpienie epidemii koronawirusa COVID-19. Skutkowało to utylizacją stad indyków i zmniejszeniem popytu na mięso indycze. Dekoniunktura w 2021 r. sprawiła, że od września ub.r. zanotowano wyraźnie mniejsze wstawienia piskląt indyczych do tuczu. Był to sygnał, że na rynku wystąpi mniejsza podaż indyków tuczonych.Od początku roku odczuwalny był niedobór żywca. Na przełomie lat 2021 i 2022 ceny skupu indyków zaczęły więc wyraźnie wzrastać. O ile w grudniu ub.r. za indyki mix płacono 5,65 zł/kg to w styczniu i lutym br. odpowiednio już 6,40 zł i 6,80 za kilogram. Odzyskana została rentowność tuczu. Wydawało się, że sytuacja na rynku indyków uległa pewnej stabilizacji.

Czytaj więcej...

Postęp polega na przygotowaniu się na przyszłość już dziś. Jako pierwsze ogniwo w łańcuchu wartości indyków firma Hybrid Turkeys przoduje w stosowaniu nowych i innowacyjnych technologii mających na celu zapewnienie trwałego postępu genetycznego w najbliższych latach. Niniejszy artykuł opisuje wdrożenie dwóch nowych technologii w programie hodowlanym firmy Hybrid: technologii CT (tomografia komputerowa) i technologii RFID (identyfikacja przy pomocy fal radiowych). Skład masy ciała - Pierwsze etapy zastosowania skanowania CT obejmują skład masy ciała, np. wydajność mięsną piersi i ud, ponieważ są to cechy uznawane za czynniki decydujące o wynikach ekonomicznych na rynku. Do analizy informacji dotyczących wydajności poszczególnych skanowanych ptaków firma Hybrid wykorzystuje modele 3D stworzone w oparciu o tę technologię w celu oszacowania całkowitej wagi mięsa piersi w gramach na kilogram żywej wagi. Ta informacja służy do analizy i porównania ptaków oraz jako pomoc w procesie selekcji. Wykorzystanie technologii CT stanowi usprawnienie, ale nie zastępuje działań w zakresie gromadzenia bieżących danych w programie hodowlanym, pomagając przyspieszyć postęp w zakresie uzyskania tych bardzo pożądanych cech wydajnościowych.

Czytaj więcej...

Agnieszka Wilczek-Jagiełło

Współczesna farmakoterapia ma swoje początki w ziołolecznictwie. Na początku bowiem odkrywano, że zastosowanie pewnych gatunków roślin przynosi ulgę w określonych dolegliwościach, a dopiero potem izolowano z roślin substancje lecznicze, a także rozpoczęto ich pozyskiwanie na drodze syntezy chemicznej. Ziołolecznictwo pełni również dużą rolę w lecznictwie zwierząt. Nie zapominajmy, że wiele gatunków dziko żyjących zwierząt potrafi samodzielnie wybierać i spożywać te gatunki roślin, które przyniosą im ulgę w dolegliwościach, które odczuwają. W chowie zwierząt, w tym także drobiu, coraz większe znaczenie mają fitogeniczne dodatki paszowe, a więc związki pochodzenia roślinnego wykazujące bardzo różnorodne aktywności biologiczne. Do najważniejszych z nich można zaliczyć: właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne. Wiele fitogenicznych dodatków paszowych może stymulować również aktywność enzymów układu pokarmowego, wzmagać produkcję i wydzielanie śliny oraz kwasów żółciowych, co bezpośrednio poprawia pracę przewodu pokarmowego, wykorzystanie paszy i oczywiście wyniki produkcyjne.Efekt stymulowania wzrostuW okresie ostatniego dwudziestolecia przebadano wiele substancji roślinnych pod względem ich zdolności do stymulowania wzrostu zwierząt, zwłaszcza drobiu i trzody chlewnej. Rezultaty badań Gheisar’a z 2015 roku pokazują, że dodatek mieszanki fitogenicznych dodatków paszowych w ilości 0,075% do paszy dla kurcząt brojlerów skutkował zwiększeniem przyrostów masy ciała kurcząt o 3,9% i polepszeniem stopnia wykorzystania paszy o 3,4% w porównaniu do grupy kontrolnej.

Czytaj więcej...